Çok eskil ekler?

[birtancazin]

Türkçede eskil tek heceli seslerin düzenli olarak som seslerle eylem ve ad türettiği izlenimi veren sözcüklere dayanarak birtakım çıkarımlar yapıldığında:
B/p/v, ç, ş, s, t, r, l, z, g/ğ/v,/f, n, m, d/y dikkat çeker.

Sevmek_seçmek ikisi de köksel Se_den türüyor.
Sövmek ile söz köksel bir sö_den.
Katmak_ad olarak kat ve kalkmak ile eski kalık (hava, sema) köksel bşr ka_dan
Göçmek_göç, gök, götürmek, gölemek, göt, göndermek köksel bir kö_den türüyor.
Demek_dil köksel bir ti_den
Yürümek, yormak, yol köksel bir yo_dan
Banmak, batmak ve bal köksel bir Ba_dan
Delmek, deşmek köksel bir te_den
Sap, saç, sal,diş,baş gibi birçok tek heceli türkçe sözcüklerde de benzer durum var....

[Oktay D.]

göç, göç-, götür-, gönder- sözcükleri aynı kö- "taşımak, yer değiştirmek" kökünden geliyor ancak örneğin gök sözcüğü bu aileye ait değil. Çünkü bu aile kısa /ö/ sesine sahipken, gök sözcüğü Eski Türkçe kȫk biçimiyle uzun bir /ö/ sesine sahiptir.

Aynı biçimde ban- ve bat- kısa /a/ ileyken bāl sözcüğü uzun /a/ içerir.

Bu arada dé- sözcüğü kapalı e içerirken dil sözcüğü Eski Türkçe tıl sözcüğünden gelir.

[birtancazin]

Gök doğru olabilir.
Göz, gör-, gök olabilir mi? Nitekim enginlik, geniş açı gibi bir bakış açısı geliştirilmiş olabilir mi bu yalnızca varsayım, bu konuda incelemeniz olduysa öğrenmek isterim.

Bal, balçık, batak, banmak ulay batmak kökteş olmalı, eski türkçedeki_L ekiyle adlandırmalarda söyleyişte şimdiki gibi l vurgulu değil ünlü vurgusu geliştirmiş olabilir, anlamsal bütünlük açık.

Timek ile dil de öyle timek tı_ti gibi ağzanış ayrımlarını eski dönemlerde ayırt edebiliyor muyuz

[Oktay D.]

göz ile gör- kısa /ö/ iledir, onlar da uzun /ö/lü gök ile aynı aileden olamazlar.

bal uzun /a/ demiştim, balçık kısa /a/ içeriyor ancak onuñ kökü bal- sözcüğüdür, aynı kökten balk "balçık, çamur" sözcüğü bulunur. bat- sözcüğü ise İlk Türkçe *bakta- biçiminden gelir (bkz: Talat Tekin, "İlk Türkçede ünsüz yitimi").

té- sözcüğü ti- biçiminde değildir. Eski dönemlerde de ı/i ayrımı çok açık ve yalıñdır.

[ulduzéver]

göz ile gör- kısa /ö/ iledir, onlar da uzun /ö/lü gök ile aynı aileden olamazlar.

bal uzun /a/ demiştim, balçık kısa /a/ içeriyor ancak onuñ kökü bal- sözcüğüdür, aynı kökten balk "balçık, çamur" sözcüğü bulunur. bat- sözcüğü ise İlk Türkçe *bakta- biçiminden gelir (bkz: Talat Tekin, "İlk Türkçede ünsüz yitimi").

té- sözcüğü ti- biçiminde değildir. Eski dönemlerde de ı/i ayrımı çok açık ve yalıñdır.

bal- eyleminden manzurunuz ba- (bağlamak) eyleminden -l- edilgen çatı ekiyle türetilen bal- (bağlanmak) mı? "Balçık" sözcüğü bu eylemden türetilmişse +çık eki nedir orada? "Yalçık" (ay) sözcüğündeki "+çık" da aynı ektir sanırım.
Ben yalçık ve balçık sözcüklerinin kökenini şöyle düşündüm:
Bal- + -ç- + +Uk › balçuk
Yal- + -ç- + +Uk › yalçuk

Ancak bu kökenlemede göze çarpan bir sorun şukim sözkonusu sözcüklerin aslında "u" sesi yoktur, varsa da ben görmemişim.

[Oktay D.]

"bağlamak" añlamındaki bā- kökü uzun /a/ içerir o yüzden kısa /a/'lı balçık ile köktaş olamaz. Zaten balçık uzun /a/ içerseydi Oğuzcadaki biçimi *balcık olurdu.