karar, kararlı, kararsız ve türevleri

[Temirbek]

qarār : Ar qarra ; "durdu, yerleşti, kaldı, karar verdi , karar kıldı"

[bensay]

Karara ilişkin bendeki karşılamaca aşağıdadır arkadaşım:

Karar: Yargı, yeğgörü, belirleyim
Karar: Düzey, ölçü, oran(lama)
Kararsız: Yargısız, yeğgörüsüz, belirleyimsiz, ikircikli, ikircimli, duruksun
Karar vermek: Yargıya varmak, yeğgörüde bulunmak, saptamak, belirlemek
Fiyat kararlaştırma: Eder saptama/belirleme

İkircikli, ikircimli, duruksun sözcüklerinin öz anlamları mütereddit (tereddütlü) olup, kararsız olan kişi tereddütlüdür de.

İstikrara ilişkin karşılamacam da aşağıdadır:

İstikrar : Denge, dengedüzen, süreğen denge, (dengelerde) süreğenlik, oturmuşluk, durulma, dengeleşim/dengeleşme

Bu arada "durgu" sekte demektir ve karargah yerine "yönetke/yönetkilik" sözcükleri üzerinde de düşünülebilir.

Öte yandan; karşılamacama almadığım sözcükler olarak Kanıbir kılavuzunda karar için vargı, karargah için vargılık karşılıkları bulunmaktadır, esenlikler.

[Boraan]

Ben de ''karar'' için ''vargı'' sözcüğünü kullanıyorum..Bence ''karar''ın deyimleşmiş anlamlarıyla birlikte anlamlarının çoğuna yerleştirebiliceğimiz bir sözcük.

[Boraan]

  Vargı = Karar

Karara varmak = Vargıya varmak ( bir konuda anlaşmak, bir şeyi vargılaştırmak.)
Karar vermek = Vargılamak (bir sorunu vargıya bağlamak, vargılaştırmak)
Karara kalmak = Vargıya kalmak (davanın görüşülmesi bitip yargıcın vargısını beklemek.)
Karar almak = Vargı almak (bir davayı, bir sorunu sonuca bağlamak)
Karara bağlamak = Vargıya bağlamak ( bir davayı, bir sorunu çözümlemek, sonuçlandırmak)
 
  Var(ı) = tam ölçüsü

(bir şeyde) Karar bulmak = (bir şeyde) Varı bulmak (varılı bir durum almak)
Kararında bırakmak = Varında bırakmak (ölçüyü aşmamak)

  Var = Elde bulunan

Karar kılmak = Var kılmak (birçok şeyi deneyip birini seçmek)

                diye düşündüm.....

[Toygun]

This post was deleted by Toygun on 30 Eyl 2014, 06:31.

[Toygun]

kuytul   

İkametgâh, karargâh
Tarama Sözlüğü 1969

[Toygun]

yordamlamak   
Uygun bularak kararlaştırmak, düzenlemek, yoluna koymak: Biz Veli'nin evlenme işini yordamladık.
Türkiye Türkçesi Ağızları Sözlüğü

[Toygun]

Vargı karar demek değildir.

vargı   
a. man. Verilen bir önermeden çıkarsama yoluyla varılan sonuç: Taşlar katı olur, mermer bir taştır, şu hâlde mermer katıdır uslamlaması bir tasımdır. Bu tasımın ilk önermesine büyük önerme, ikincisine küçük önerme, sonuncusuna da vargı denir.
Güncel Türkçe Sözlük

varvara   
Sonuç.
Türkiye Türkçesi Ağızları Sözlüğü

[Bengitaşlarındili]

Karar:
Kazakça: Şeşim, Toqtam
Kırgızca: Çeçim, Toktom

Türkçe: Seçim, Toktam (?)

Karara varmak:
Kazakça: Şeşimge kelw, Toqtamga kelw
Kırgızca: Çeçimge kelüü, Toktomga kelüü

Türkçe: Seçime gelmek, Toktama gelmek (?)


Kararlaştırmak, Kazakça: Şeşimge kelisw, Kelisw, Söz baylasw (Seçime gelişmek, Gelişmek, Söz bağlaşmak)

[Bengitaşlarındili]

Ayrıca: Kazakça: Şeşw: Karar vermek, Kırgızca: Çeçüü: Karar vermek
Türkçe
Seçmek=Karar vermek
Saylamak:Seçmek
(?)

[Oktay D.]

Karar:
Kazakça: Şeşim, Toqtam
Kırgızca: Çeçim, Toktom

Türkçe: Seçim, Toktam (?)

toktam sözcüğünüñ kökenini bilerek uyarlama yapmakta yarar var, ben kökenini bulamadım.

Vargı karar demek değildir.

vargı   
a. man. Verilen bir önermeden çıkarsama yoluyla varılan sonuç: Taşlar katı olur, mermer bir taştır, şu hâlde mermer katıdır uslamlaması bir tasımdır. Bu tasımın ilk önermesine büyük önerme, ikincisine küçük önerme, sonuncusuna da vargı denir.
Güncel Türkçe Sözlük

vargı sözcüğü yalñızca "soñuç, çıkarsama yoluyla varılan önerme " añlamıyla kullanılmamalıdır, nitekim "karar" da bir vargıdır. Ayrıca "vargı" için verilen añlamıñ Felsefedeki İngilizce karşılığı "consequence" tır. Bunuñ için "soñuç" sözcüğü ise oldukça yeterlidir: "Çekip giederseñ soñuçlarına da katlanırsın".

[Toygun]

kıvrantı   
a. Kararsızlık, sıkıntı: “... ne yapacağını bilememenin kıvrantısı içinde...” -H. Taner.
Güncel Türkçe Sözlük

[Oktay D.]

Aşağıda "tehlikeye girmek, karar vermek" añlamında olduğu söylenen bir sözcük var [Starostin, 1999]:
Tatarca baz-, Özbekçe baz-, Yakutça bahırıy- (aşırı heyecanlı ve yüksek sesle konuşmak), Kazakça baz-, Nogayca bazna batuv (tehlikeye girip batmak), Başkırtça baδı-, Balkarca baz-, Karakalpakça bazna (âşinâlık), Kumıkça baz-

Añlamı konusunda soru işaretlerim var.

[bensay]

Baz- yüksek sesle konuşmak anlamıyla bizdeki "bağır-" eylemini çağrıştırdı bende. Bağırmak >baarmak (r/z dönüşümüyle de) >bazmak olabilir mi?

[Oktay D.]

bağır- < bākır- olduğu için diğer Türkçelerde bizdeki k>ğ dönüşümünü beklemek yañlış olur. Üstüne bir de r>z geçirecek