kethüda

[Türkeröz]

Bir Kelime
kethüda
Zengin kimselerin ve devlet büyüklerinin buyruğunda çalışan, onların birtakım işlerini gören kimse, kâhya.

Bugünün sözcüğü buymuş.


GÜNCEL TÜRKÇE SÖZLÜK
kethüda
isim, tarih, (kethüda:), Farsça ked + ḫudā
Zengin kimselerin ve devlet büyüklerinin buyruğunda çalışan, onların birtakım işlerini gören kimse, kâhya.


KETHÜDÂ

i. (Fars. ked > ket “ev” ve ḫudā “sâhip” ile ked-ḫudā)
1. Eskiden büyük devlet adamlarının, zenginlerin işlerini gören kimse, kâhya: Karşısında diz çökmüş kethüdâsının anlattıklarını dinliyor (Ömer Seyfeddin). Sadrâzam, o akşam kethüdâsını Muhsin Çelebi’nin Üsküdar’daki evine gönderdi (Ömer Seyfeddin).
2. Sanat ve meslek erbâbının işlerine bakmak üzere esnaf arasından seçilip hükûmetçe tâyin edilen kimse, kâhya: “Kethüdâ-yı attâran.” Kethüdâlık esnafla hükûmet arasında yegâne bir vâsıta olduğundan hükûmet nezdinde dahi hâiz-i îtibar ve kethüdâ intihâbı meselesi gāyet mühim idi (Mec. Um. Bel.).

[mehmetö]

[ Meninski, Thesaurus, 1680] ketχudā vul. kahyā seu kihaya

~ Fa kadχudā كدخدا ev ve çiftlik yöneticisi, kethüda
→ kethüda

Not: Ünlüyü izleyen /d/ sesinin erimesi Farsçada tipiktir. Türkçe popüler telaffuz *keyχuyā biçiminden evrilmiş olmalıdır.

Kahya sözü için bunu yazmış Nişanyan