Sorgun

[AliTurkhan]

Sorgun: 1. Sürekli sorular soran, meraklı insan. 2. Çok soran, eleştirel, işittiği her bilgiyi kabul etmeyen kişilik.

Ne dersiniz oldu mu erki?

[Küregen Temür]

öñeri sorugan

sürekli soru soran

[kutlugbeg]

Esenlikler,

Bir yılı aşkındır yazışmalığı düzenli takip ediyorum. Bugün ben de kendimce katkıda bulunup bildiklerimi aktarmaya karar verdim.

Öñcelikle, sayın AliTurkhan'ın öñerdiği sözcüğü incelemeden öñce söz konusu ekin işini dillendirmek istiyorum.
Söz konusu -gXn eki, geçişli eylemlerden nesne, eylem adı ulayı geçişsiz eylemlerden özne, eylem adı türetmektedir. Demeli, -gXn ekini geçişli eylemler için -XlmXş, geçişsiz eylemler için -mXş eki ile bir tutabiliriz. Ancak bu eklerle bir tutarak -gXn ekinin eylem adı türetme işini göz ardı etmiş oluruz. Birkaç örnekle toparlayayım.

Geçişli eylemler için; sürgün "sürmek işi, sürülmüş(kişi)", bozgun "hezimete uğratmak işi(galibiyet), bozulmuş(hezimete uğramış kişi)", vurgun "vurmak işi(dalgıcın deriñliği hızlıca değiştirmesi ile dalgıcı etkileyen olay), vurulmuş(meftun kişi, sevdalı, yaralı)".
Kimi eylemlerde -gXn ekinin yalnızca nesne türetme işi göze çarpmaktadır. Bakıñız: düzgün "düzülmüş(şey), tanzim edilmiş, muntazam".

Geçişsiz eylemler için; baskın "basmak işi(ani saldırı), basmış(üstün, galip)", gezgin "gezmek işi, gezmiş(kişi)".
Yine kimi eylemlerde -gXn ekinin yalñız özne türetme işi öñe çıkmaktadır. Bakıñız: uygun "uymuş, muvafık", dolgun "dolmuş, şişik".

Örnekler çoğaltılabilir. Özetle -gXn eki nesne ve özne türetme konusunda -Xk ekiyle, eylem adı türetme konusunda herhangi bir mastar eki ile benzetilebilir.

Söz konusu türetime geldiğimizde ise sor- "soru sormak, aramak" eyleminin geçişli olduğu açıktır. Bu nedenle sor- eylemine -gXn eki getirilirse buna benzer türetimler elde edebiliriz.
Sorgun: Sorulmuş(kişi)(mesul, soru sorulan kişi), sorulmuş(şey)(sual, sorulan soru), sormak işi(investigation, sorgu, teftiş etmek?, aramak?)
Hangi añlamın yükleneceği sözcük halkın diline yerleştikçe daha net olacaktır.

AliTurkhan arkadaşım, türettiğiniz sözcük yapıca son derece doğru olup añlamca büyük yanlışlar içermektedir. Doğru añlam yüklenirse soñ derece işlek, kullanışlı bir sözcük olacağına inanıyorum.

Sayın Küregen Temür arkadaşımıñ öñerdiği sözcüğe gelince, türetimin hangi eklerle nasıl yapıldığını añlamadım ancak türetim yañlış gözüküyor. Soru adına -gAn eki geldiyse bu ek adlara getirilemez. Herhangi bir -ugan, -ügen eki var ise de bilgim dahilinde bulunmamakta. Yañlış añladıysam türetim yaptığınız eki belirtirseniz sevinirim.

Yañlışım olduysa geçiriñiz. Uğurlar ola.

[mehmetö]

öñeri sorugan

sürekli soru soran

Bir harfle kaçırdın "sorağan" olsa doğru olacaktı. Belki "soru" adından, "işçen" gibi sorucan da olabilir

Esenlikler,

Bir yılı aşkındır yazışmalığı düzenli takip ediyorum. Bugün ben de kendimce katkıda bulunup bildiklerimi aktarmaya karar verdim.

Hoş geldiğiniz.

[AliTurkhan]

Sorguna ne anlam verebiliriz? Önerilerinizi bekliyorum

[kutlugbeg]

öñeri sorgun

sorulmuş(kişi), mesul, sorguya alınan(kişi)

öñeri sorgun

sorulmuş(şey), soru, problem?

-gXn ekinin éylem adı üretme özelliği ile,

öñeri sorgun

sormak, soruşturma, tahkikat, araştırma

Sorgun sözü, yazdığım azı^[1] yazdıklarıma benzer añlamlara sahip olacaktır diye sanarım. Halk dilinde kullanımı arttıkça añlamlardan biri daha ağır basacaktır érinç^[2].

Yañlışım olduysa geçiriñiz.

[1]azı "veya"

[2]érinç "şüphesiz, muhakkak"

[Küregen Temür]

Sayın Küregen Temür arkadaşımıñ öñerdiği sözcüğe gelince, türetimin hangi eklerle nasıl yapıldığını añlamadım ancak türetim yañlış gözüküyor. Soru adına -gAn eki geldiyse bu ek adlara getirilemez. Herhangi bir -ugan, -ügen eki var ise de bilgim dahilinde bulunmamakta. Yañlış añladıysam türetim yaptığınız eki belirtirseniz sevinirim.

Yañlışım olduysa geçiriñiz. Uğurlar ola.

Şöyleki Türkçemizde addan ad yapan yapım eki olarak - gan kullanılır.

Screenshot_20210302_214330.jpg

Buradan yola çıkarak soru ad köküne -gan ekini eklemiş bulundum.
Esenler

[Küregen Temür]

Sorgun: 1. Sürekli sorular soran, meraklı insan. 2. Çok soran, eleştirel, işittiği her bilgiyi kabul etmeyen kişilik.

Ne dersiniz oldu mu erki?

Sorgun/Sorkun

1. Çalıya benzer bir çeşit söğüt, sepetçi söğüdü.
2.Çok uzun ve güzel saç.
3. Sıkı, sert.
4. Dağ sırtı.

Sorgun/Sorkun'un bu anlamları var diye biliyorum.

[AliTurkhan]

Sorgun kelimesine "Soruşturma" ya da "Araştırma" anlamı verebiliriz diye düşünüyorum. Bu iki kelimenin türetimi doğru mu emin değilim.

Örneğin akademik araştırma yerine akademik sorgun denilebilir belki?