yardım

[Oktay D.]

Okumuyor musuñuz iletimi? Aynı sözcük değil diyorum, aynı seslerle olan farklı kökler var, her gördüğüñüzü ilgili ilgisiz yazmayıñ diyorum, gelip daha fazlasını yazıyorsuñuz. Koñumuz yardım iken yarmak, yırtmak yarış gibi sözcükleriñ ne işi var bu başlıkta?

[datadeveb]

Seçtiğim sözcükler size burada ilgi çekici durum olduğunu göstermek idi. Daha derin bir çalışmayı bağlantı olarak ekliyorum.

https://www.google.com/url?sa=t&source= ... 7671608269

[Yiğit98]

KARŞILAŞTIRMALI TÜRK LEHÇELERİ SÖZLÜĞÜ

imdat (yardım)
Türkiye Türkçesi: imdat | Azeri Türkçesi: imdad | Başkurt Türkçesi: yarⱬam bulışlık | Kazak Türkçesi: järdem kömek | Kırgız Türkçesi: cardam kömök | Özbek Türkçesi: yàrdäm kömäk mädäd | Tatar Türkçesi: yärdäm bulışlık | Türkmen Türkçesi: kömek yãrdam | Uygur Türkçesi: kömäk yardäm mädät | Rusça: pomoşç' sodeystviye poddeŋka


DERLEME SÖZLÜĞÜ (TÜRKİYE TÜRKÇESİ AĞIZLARI SÖZLÜĞÜ)

kömek
Yardım : Ben sana kömeğe geldim.
Azeri göçmenleri -Amasya
*Çemişkezek -Tunceli
Azerbaycan

Türkiye'de Halk Ağzından Derleme Sözlüğü

[Danışman]

Bir sav: Türkçede Yardım Sözü Köken Bi̇lgi̇si̇ ve Kavram Alanları - Mustafa ÖNER, 2008

ÖZET:

ÖNER'in savına göre "yardım" Karahanlıcadan beri bilinen yarı "yardım" sözüyle ilişkilidir. Yazısına Kutadgu Bilig'den, Atabetü’l-Hakayık'tan birkaç dize örnek göstererek başlar ( bunlardan biri: munı kılguka sen manga yarı "bir bu işleri başarmak için sen bana yardım et" Kutadgu Bilig, 5494. dize ).

Bunların yanında Orta Asya Türkçesi Satıraltı Kur’an Çevirisi'nden iki örnek verir [ bunlardan biri: (...) yarı tilengler Tangrıdın “yardım dileyin Tanrıdan” Eckmann, 1976: 331 ]

ÖNER, örneklerini bitirdikten sonra şunları der:

(...) yarı sözü yar- fiilinden “ikiye yarılmış, yarık; yarım” anlamlarına sahip olmuştur. Biz bu yarı “yarım” sözünün metaforik yolla “yardım” anlamına geçtiğini düşünüyoruz. Böylece eski Türk toplumunda yarlıka- bağışlama gücüne sahip Tanrının veya kağanın katkısıyla yarı “yarım” olan kişioğlunun tamamlanması mümkündür.

Ayrıca yarım ve yardım kavramlarının Hint-Avrupa dillerinde de ilişkili olabileceğini göstermiştir: İng. half - help Hint-Avrupa köken: kelb/kolp - kelb/kelp

ÖNER, yardım sözcüğünün *yarı-da- "yardım etmek" > yarı-da-m "yardım" olarak geliştiğini, "ı" sesi yitttikten sonra "yardam" biçiminin yarı "yardım" ile bağının koptuğunu yazar. ÖNER son olarak Sarı Uygurcada bulunan Tenişev, Stroy sarıg-yugurskogo yazıka yarda- "yardım etmek" ve yardas- "yardımlaşmak" eylemlerini anımsatır.