gönderen sturkyilmaz » 17 Oca 2021, 02:14
Doç. Dr. Fatma ÖZKAN "Yıldırım, Yıldız, Alev, Alaz / Yalaz, Işın ve Işık Kelimeleri Nereden Geliyor?" makalesinde şöyle bir açıklama yapıyor:
"Eldeki verilerden hareketle
alev kehmesinin morfolojik tahlilini şu şekilde ortaya koymak mümkündür: *ya- fiilinden -/+ ile isim, -va- ile isimden fiil ve -gu+ ile de tekrar
isim yapılmıştır. *ya-l+a-gu > *yalawu > *yalavu> *yalau> *yalav>
grubunun Kuzey Türk lehçelerinde -agu/-egü>-av/-ev şeklinde gelişme
gösterdiğinin pek çok örneği bulunmaktadır. Meselâ>, buzagu>buzav, kıragu>kırav, sınagu>sınav, biregü>birev, üçegü>üçev gibi. Türkçede
+av/+ev şeklinde müstakil bir isimden isim yapım eki olmadığı halde,
alev''deki -ev- ses grubu da +agu/+egü ses grubunun fonetik değişimi sonucunda ortaya çıkmıştır.
Alev kelimesi yalagu/yalangu''dan fonetik değişime uğrayarak bugünkü
hâline gelirken, önemli bir değişim de kelime başında olmuştur: Kelime
başındaki y- düşmüştür. Söz başındaki y-'nin düşmesiyle ilgili Türkçede
sayısız örnek bulunmaktadır: Yigrenmek 'iğrenmek', yigrençek, yilik
l
cü'l-Ferâdis 1995: 175, 272,48,165, 87, 13, 169) gibi. Ayrıca, Azerbaycan Türkçesi ağızlarından Karapapak-Terekeme ağzında alev kelimesinin,
yaloy şeklinde olması da, Türkiye Türkçesindeki alev kehmesinin *yakökünden türediğini ortaya koyması bakımından kayda değerdir. Ortak
*ya- kökünden türeyen kelimelerden, alev, alaz, ışık ve ışın gibi örneklerin ünlü ile başlaması, kelime başındaki y- sesinin düşmüş olmasındandır."