aşama

NişanyanSözlük'te verilen bilgi şöyle
Şimdi aşama sözcüğünün türeyebilme kök-ek irdelemesini şöyle açayım.
Kök İrdelemelerim
1nç Düzey
2nç Düzey
3nç Düzey
4nç Düzey
Tarihçe (tespit edilen en eski Türkçe kaynak ve diğer örnekler)
Yeni Türkçe: [ Osmanlıcadan Türkçeye Cep Kılavuzu, 1935]
aşama = Mertebe, pâye = Grade
Köken
Türkiye Türkçesi aş- fiilinden türetilmiştir.
Daha fazla bilgi için aş- maddesine bakınız.
Ek açıklama
Fiile eklenen +AmA ekinin yapı ve işlevi muğlaktır. Belki aşağı edatının kökü olduğu varsayılan *aş parçacığından türetildiği düşünülebilir.
Şimdi aşama sözcüğünün türeyebilme kök-ek irdelemesini şöyle açayım.
Kök İrdelemelerim
1nç Düzey
- a- > -ş > aş
- a- > -ş- > aş-
- a- > -şa- > aşa-
- aş-
- aş
2nç Düzey
- (1.1) aş > aş + -a- > aşa-
- (1.2) aş- > aş- + -a- > aşa-
- (1.2) aş- > aş- + -a > aşa
- (1.2) aş- > aş- + -am > aşam
- (1.3) aşa- > aşa- + -m > aşam
- (1.3) aşa- > aşa- + -ma > aşama
- (1.4) aş- > aş- + -a- > aşa-
- (1.4) aş- > aş- + -a > aşa
- (1.4) aş- > aş- + -am > aşam
- (1.4) aş- > aş- + -ama > aşama
- (1.5) aş > aş + -a- > aşa-
- (1.5) aş > aş + -a > aşa
3nç Düzey
- (2.1) aşa- > aşa- + m > aşam
- (2.1) aşa- > aşa- + ma > aşama
- (2.2) aşa- > aşa- + m > aşam
- (2.2) aşa- > aşa- + ma > aşama
- (2.3) aşa > aşa + -m > aşam
- (2.4) aşam > aşam + -a > aşama
- (2.5) aşam > aşam + -a > aşama
- (2.7) aşa- > aşa- + -m > aşam
- (2.7) aşa- > aşa- + -ma > aşama
- (2.8 ) aşa > aşa + -m > aşam
- (2.9) aşam > aşam + -a > aşama
- (2.11) aşa- > aşa- + -m > aşam
- (2.11) aşa- > aşa- + -ma > aşama
4nç Düzey
- (3.1) aşam > aşam + -a > aşama
- (3.3) aşam > aşam + -a > aşama
- (3.5) aşam > aşam + -a > aşama
- (3.8 ) aşam > aşam + -a > aşama
- (3.10) aşam > aşam + -a > aşama
- (3.12) aşam > aşam + -a > aşama