çiğnemek türemesi

[bensay]

çiğne- eyleminde eylemleştirici ek nedir, elimdeki kaynaklardan bir sonuca eremedim

[bensay]

eylemleştirici ek +nA- ise bu ek kaynaklarda bulunmuyor, eylemleştirici ek +A- ise (kaynaklarda yer alır) ad kökünün "çiğin/çikin/çiyin" gibi bir nen olması gerekiyor, "omuz" anlamında böyle bir sözcük var ama anlamsal açıdan uyumsuzluk sergiliyor, *çid/çiy- gibi bir eylem var mıdır türkçede?

[bensay]

nişanyan ek kök ayrımını belirtmemekle birlikte bu sözcüğe ilişkin ilginç bir açıklama yapmış, yanında değilseye veya karşısında olamadım görüşün, aşağıda

<< OTü çayna- çiğnemek

Not: Karş. TTü çaynak/cıynak "yırtıcı hayvanların pençesi" (TS sf. >1500, DS). Fiilin özgün anlamı "parçalamak, pençelemek" olmalıdır. • Ses evrimi çayna- > çıyna- > çiyne- şeklindedir. Önseste /ç/ etkisiyle ünlü incelmesi görülür.

Benzer sözcükler: çiğnem, çiğnenmek, çiğnetmek

[ulduzéver]

Kendi sanımı yazayım.
Eylemiñ çéğne- biçimi de vâr.
Çiğ "pişmemiş, hâm" sözcüğü çéğ biçiminde de bulunmakta (KTde görmüştüm). Bu sözcüğe Zanaat Térimleri Sözlüğünde de "çürük ip" añlamı yazılmış.
Addan ad yapan +n ekini düşünürsek çéğin, çiğin diye bir sözcük ortaya çıkabilir. Añlam açısından yine biraz uzak görünüyor sankim.

Bir de söz éttiğiñiz çiğin sözcüğünüñ "omuz"dan öte "hayvanlarıñ boynundaki etli kısım" añlamı da vâr ağızlarda.

[Oktay D.]

Sözcüğüñ eski biçimi bélli ki çayna- idi. Türkiye Türkçesinde ğ olması tümüyle bir yazım yañlışıdır. Çağdaş Oğuzcada a>e olması ç étkisiyle, e>é olması y étkisiyle olmuştur.

Eski Anadolu çayna-, Türkmen çeyne-, Azerbaycan çéyne-, Gagauz çiine-, Tatar çéyné-, Başkır sayna-, Özbek çayna-, Uygur çayna-, Hakas tayna-, Şor tayna-, Tofalar tayna-, Tuva dayna-, Oyrat çayna-, Kırgız çayna-, Kumuk çayna-, Salar çayna-, Karay çayna-, Balkar çayna-, Karakalpak sayna-, Kazak şayna-, Nogay şayna-

[datadeveb]

çayna-, çeyne- diye okurken çene sözcüğüne bakayım dedim. Çene sözcüğü farsça görünüyor?