bronş

[bensay]

"bronş" için "solunak" denebilir mi?

[mehmetö]

Karşılığı varmış zaten, hem elimdeki DD'nin betiğinde hem de turengde buldum aynı halde.

bronchus
bronchiole

bronş/bronchus -> solunumdalı
bronşcuk/bronchiole -> solunumdalcığı
bronşit/bronchitis -> solunumdalı yangısı

Eğer uzun olduğunu söyleyen olursa, bronşit için kısaca dalyangısı diyebilirler.

[bensay]

bronş denilen nen soluk borusundan ayrılan önce iki dal biçiminde başlayan bir yapı olduğundan "solunum dalı" yerine "soluk borusu dalı" olarak da adlandırmak uzun olmakla birlikte sanki daha iyi, tanıdık ve anlaşılır olacak gibi, bronşçuk da "soluk borusu dalcığı" olur. bu arada bronşların ucundaki hava kesesi olarak adlandırılan yapıya, sanırım "alveol" deniyor, belki "solunak" denebilir.

[mehmetö]

"Soluk borusu dalı" daha açıklayıcı olduğuna katılıyorum ama şöyle bir örnek verebilirim, biz bir ağaçtan bahsederken "Çam ağacı" diyoruz, yaprağından ya da dalından bahsederken "Çam ağacı dalı/yaprağı" değil kısaca "Çam dalı/yaprağı" diyoruz. Bu yüzden "boru" sözcüğünün söylenmesi gerekmeyebilir, onun yerine bu sözcüğün sözlük açıklamasına "soluk borusunun dalı" yazılabilir, ya da derslerde öğretilirken "soluk borusu dalı, kısaca solunumdalı da diyebilirsiniz" diye öğretilebilir.

Ayrıca "solunum" yerine "dinim" de kullanabiliriz:
solunumdalı -> dinimdalı
solunumdalcığı -> dinimdalcığı
solunumdalı yangısı -> dinimdalı yangısı / dal yangısı

"Alveol"e gelirsek, Turengde alveolus ve alveoli karşılıkları:
diş yuvası/çukuru (salt akciğerle ilgili değilmiş)
yuva
hava keseciği/hücresi
beze taneciği
(akciğer) peteği

"Alveolus" tekil, "alveoli" çoğulmuş -> https://www.dictionary.com/browse/alveolus

Bronş ucundaki keselere "solunak" diyeceksek:
pulmonary alveolus - akciğer peteği -> solunak
pulmonary alveoli - akciğer petekleri -> solunaklar
dental alveolus - diş yuvası

Bu arada "petek"in Ermenice olduğunu duydum, doğru mudur?

[bensay]

petek için öyle bir kökenleme var, bilmiyorum, türkçe şu köke ilişkin bir türevdir denebilecek bir türkçe kök bulmak güç gibi, ancak biliyorum ki petek karşılığı türkçeliği kolaylıkla anlaşılabilen bir sözcük var, o da "gömeç", arıların balı içine gömdükleri yapı. bu sözcük tdk güncel sözlükte yer almıyor, ancak tarama ve derleme sözlüklerinde bulunmakta, dahası ben petek söcüğünü sonradan öğrenmişimdir.

[bensay]

usuma gelmişken üleşeyim, "bronş, bronşçuk" için "soluk yolu, soluk yolcuğu" daha yalın ulayı ve kullanılışı gibi.

[mehmetö]

O, addan çok tanım oluyor mu? Bkz: http://megep.meb.gov.tr/mte_program_mod ... istemi.pdf

Ayrıca PDF'teki diğer terimleri de göz önünde bulundurarak bir gözden geçirme yapmamız gerek.

[datadeveb]

Aktarma Sözlüğü: Türk Dillerinden Anadolu Türkçesine

kolka: bronş