koma

[Toygun]

ÜTTS'de uğun karşılığı geçiyor. Kökenini bilemedim.

[bensay]

Bir dönemler "bitkisel yaşama girmek" diye bir söz kullanılırdı, komaya girmek anlamında mıydı, değilmişse de olabilir gibi?

[Toygun]

Bitkisel yaşam nedir?

Uğun sözcüğünün kökenini Süreyya Ülker'e sordum. Sağolsun hiç geciktirmeden yanıt verdi.

"Koma anlamında uğun Sözü Dilemre'nin önerisidir. Türkçe sözlükte geçen uğunmak eyleminin türevidir."

uğunmak   

(nsz) hlk. 1. Büyük bir üzüntü veya acıdan kıvranmak. 2. Ağlaya ağlaya bayılmak. 3. Soluğu tıkanmak. 4. İsteksiz davranmak, savsaklamak: �Gönülsüz yazıyorum. İstemediğim için, çevresinde dolanıp uğunuyorum.� -N. Meriç.
Güncel Türkçe Sözlük

uğunmak   

Ağlaya ağlaya bayılmak, kendini yitirmek.
Türkiye Türkçesi Ağızları Sözlüğü

uğunmak   

Hızla dönmek, süzülmek (topaç, kirmen vb. için).
Türkiye Türkçesi Ağızları Sözlüğü

uğunmak   

Ağrıdan, acıdan kıvranmak.
Türkiye Türkçesi Ağızları Sözlüğü

uğunmak   

1. Kederlenmek. 2. Olağanüstü üzülmek. 3. Olağanüstü acı duyarak, sessiz, yakınmasız ağlamak.
Türkiye Türkçesi Ağızları Sözlüğü

uğunmak   

Yorgun düşmek, durgunlaşmak.
Türkiye Türkçesi Ağızları Sözlüğü

uğunmak   

Keyiflenmek, haz duymak.
Türkiye Türkçesi Ağızları Sözlüğü

uğunmak   

Nefesi daralmak, nefes alamamak
Türkiye Türkçesi Ağızları Sözlüğü

uğunmak   

Bayılmak; nefesi daralmak; nefes alamamak
Türkiye Türkçesi Ağızları Sözlüğü

uğunmak   

Uyuşmak, bayılmak, ağlarken sesi çıkmamak
Türkiye Türkçesi Ağızları Sözlüğü

uğunmak, (uvunmak)   

Bayılacak hale gelmek, bayılmak, aklı başından gitmek.
Tarama Sözlüğü 1972

[Toygun]

Tutup Uygurcadaki ölüm üstü sözünü alsak kimi hasta yakınlar için çok can sıkıcı olabilir. Kazakça essiz küy ne demek sözcük sözcük?

[Tansık]

ölüm üstü iyidir bence. Koma sözü durumun vahametini gizleyen bir sözcük değil. Onun yerine hangi sözcüğü koyarsak koyalım hastalığın etkisi yeğnileşmeyecek. Hem bu gibi durumlar için ölümden beter dediğimiz oluyor. Zihniyetimize de uygun bir bakıma.

[Tumay]

Küy:Yır,Şarkı demektir ikinci anlamı ise şiirdir.

[Toygun]

Resmi koymayı unutmuşum. Kazakça essiz küy koma anlamına geliyormuş da nasıl kazanmış bu anlamı diye sordum.

[bensay]

M.calli'nin komaya ilişkin uzmanlık bilgisi var olsa gerektir, üleşirse daha doğru değerlendirmeler yapabiliriz.

[M.calli]

öncelikle sağolasın bensay daha pek uzmanı sayılmam daha uzun yıllar var uzmanım diyebilmek için

komaya gelecek olursak doğrudan yunancadaki anlamını düşünecek olursak derin uykudur dünya genelinde glasgow ölçütü (skalası) dedikleri 15 değerlikli bir incelemeyle seviyesi belirlenir burada sözel yanıta, gözlerin oynaklığına, devinim yetisine bakılır.

emin sami sarısoy düzenlediği kılavuzda
koma: bilinçyitimi olarak karşılamış

ancak bana kalırsa bilinç yitiminin üstünde bir durumdur çünkü burada bilincin dışında yanıtlar(refleksler) de yok oluyor bu bağlamda bakınca anlaşılırlık bakımından derin uyku bana iyi geliyor ancak başka bir sözcük üzerinde duracaksak bence çökme öncelikli olmak üzere kapanma gibi anlamlar içeren sözcükler üzerinden gidilebilir.

verilen önerilerdeki uğun sözcüğüyle pek bir bağlantı kuramadım ben belki bayılma anlamından dolayı olabilir ölümüstü ise güzel bir karşılık bence bir sıralamaya göre ölümle yaşam arası yanlış anımsamıyorsam 50 basamak olarak söyleniyordu buradan yola çıkarak türetilmiş olabilir (burada ölümden beterden çok ölümden bir basamak önce anlamı var bana kalırsa) bu açıdan bakarsak ölümüstü yada ölümaltı olabilir(katları nasıl dizdiğinize göre değişir) ancak yakınları korkutacağı için bu karşılıkları kimsenin kullanacağını sanmıyorum ölüm sözcüğü yerine bir güzel adlandırma yapılırsa işler değişir doğal olarak.

[bensay]

Öncelikle açıklamaların için sağ olasın. Peki "beyin ölümü, bitkisel yaşam" gibi durumlar koma'nın neresindedir?

[M.calli]

beyinde yüreğimiz gibi belirli salınımlı akımlar aramızda epilepsisi olan varsa bilir EEG dedikleri beyin elektriksel etkinliğini ölçme işlemi var beyin ölümü dediğimizde bu işlem sırasında karşımıza düz bir çizgi çıkıyor buna bağlı olarak beyin sapıyla onun altında bulana yapılarda işlevlerini yitiriyor geri dönüşüm yok beyin ölümü tanısının tek önemi organ bağışında zorunlu olması

bitkisel yaşamda ise yarı özerk olan akciğerle yürek işlevini yerine getirebilir yeterli bakım yapılırsa yıllarca yaşayabilirler geri dönüşümlü olabilir sanırım yasal olarak bu kişilerden organ alamıyoruz ayrıca EEGde çeşitli salınımlarda dalgalarlada karşılaşabiliyoruz beyin çalışmasını sürdürüyor kısaca


koma bir durum öksürük gibi buna yol açan batarda(pnömoni) olabilir ince sayrılıkde(verem) olabilir urda(tümör) olabilir

[Sungur Efe]

Kazakçadaki "essiz küy" es ve küy olmak üzere iki sözden oluşuyor. Es demek akıl, zihin, hatıra demek. Essiz derken beyin ölümünün gerçekleştiğini söylüyor. Küy sözünün bizdeki hali ise köktür. Yani mod, hal demektir. Kurmak anlamındaki köklemek sözü de bundan gelmektedir. Yani Kazakçadaki essiz küy sözü bizde "essiz kök" olur.


hızlı resim yükle

[M.calli]

bu arada bedenin kendini toparlaması için iyileştirme amacıyla komaya sokulabiliyor bireyler ki buna da benim gördüğüm kadarıyla uyuttuk deniyor iyileştirme amaçlı olana uyku diyebiliyorsa kendiliğinden gelişen durum içinde uyku denebilir hem çevre açısından daha az çarpıcı olur

[bensay]

Anladığımca beyin ölümü en ileri aşama ve iyileşimsiz, ancak bitkisel yaşam ile koma iyileşebilir nitelikte. Ancak ben yine de bir dizilime sokamadım bunları. Dizilim ölüme yakınlık olarak "koma > bitkisel yaşam > beyin ölümü" mü? Yoksa böyle bir dizilim yapmaya çalışmak anlamsız mı?

"Derin uyku, uyku" az çok uygulamanın içinden süzülüp gelen adlandırmalar desek yeridir.

[M.calli]

koma bir görünüm ya da belirti bir tanı değil komaya pek çok durum yol açabilir düşük kan şekerinden, beden sıcaklığının aşırı düşmesine, kan dolaşımı sorunlarından, araç içi yaralanmalara kadar. demek istediğim koma bir geneldir beyin ölümünü de bitkisel yaşamı da içe kitlenmeyi de kapsar bunları büyükten küçüğe dizmenin de olasılı olduğunu sanmıyorum burada söylenebilecek tek söz vardır beyin ölümü geri dönüşsüzdür diğerlerinin altında yatan neden bulunabilirse sağaltımla uyku durumu(koma) ortadan kalkabilir