Aktarma Sözlüğü

[bulca]

AKTARMA SÖZLÜĞÜ

Diğer Türk dillerinden Türkiye Türkçesine aktarma sözcükler
Hepsi halk dilinden alınma. Orjinal bir çalışma

1. http://dosya.co/f4nvpmtmmktq/Aktarma_s% ... C.PDF.html

2. https://www.dosyaupload.com/lTeI

3. https://archive.org/details/Aktarma-Sozlugu

[cingelek]

Birçok yanlışlarla dolu bir PDF kitap. Mesela televizyon anlamında sınalgı sözcüğü varken bu kitapta sınalgaç şeklinde yazılmış.

[bulca]

AKTARMA SÖZLÜĞÜ - YENİ VERSİYON
Pek çok hata giderildi

Yeni Versiyon:
https://turuz.com/book/title/Aktarma+So ... -2018-380s

Aktarma Sözlüğü 26.000 kelimeye ulaştı.
650 dipnot kullanıldı.
Mançuca sözlük tarandı. Türkçe kelimeler seçilip eklendi.
Yakutça ve Çuvaşça sayılar tablosu eklendi.

Azerice/Azəricə:
Axdarma Sözlüyü/Lüğəti 26,000 sözə çatdı.
650 dipnot/haşiyə istifadə edilmişdir.
Mançu lüğəti tarandı. Türkcə sözlər seçilib və əlavə edildi.
Yaqut və Çuvaş nömrələri əlavə edildi.

380 Sayfa
GGKEY: C9T6PFHKJPD-E

[buzancar]

Aktarma sözlüğünden örnek alıntılar;

Afiyet olsun!: Aşolsun!
Atıf: Atav
Balina: Alabuğa
Beste: Sarın
Bisiklet: Tuguy
Cin: Yelpin
Demokratik: Aratçıl
Destan: Üliger
Deterjan: Açalga
Diyet: Açır
Efsane: Anız
Ehliyet: Yeterge
Ejderha: Evreğen
Elektrik: Çakılgağan
Elektron: Yalçırak
Enfeksiyon: Alız
Fal: Bakav
Fil: Yağna
Gazi: Alpavut
Güfte: Koşun
Harf: Üsük
Hayalet: Yör
Helalleşme: Adaldaşma
Heykel: Yontav
Hipopotam: Araman
Hurç: Aşmag
İftar: Ağzaçar
İthaf: Adav
İyon: Yüküt
Jokey: Atçapar
Kainat: Açan
Kanguru: Yepelek
Kanunname: Yasarga
Kommemerasyon: Anıştay
Kongre: Hural
Konsey: Keneş
Koordinat: Yönter
Kutup: Yiğdiz
Kurye: Yalavaş
Lades: Yeteş
Lanet: Yeksek
Lif (temizlik): Yunça
Mahkeme: Yarganak
Manyetizma: Yiğdeme
Mersiye: Yuğut
Meteorit: Ağmazak
Motor: Yörter
Muska: Yomdar
Mühür: Yuzak
Nadas: Ahtar
Nüfus: Arat
Olimpiyat: Yarıştay
Oruç: Baçağ
Örümcek adam: Ağalcan
Özür dileme: Ağzınma
Parlamento: Yasatay
Patates: Yumurgan
Pelerin: Arkaç
Penguen: Ağkarın
Petrol: Yakız
Planör: Yarkanat
Polemik: Ağzalak
Polen: Ürleç
Polis: Yasavul
Radyan: Yayçan
Radyo: Sesbeğen
Rota: Yöney
Reçete: Yorlav
Seyis: Atbakar
Sörf: Yelder
Steril: Arılçak
Süvari: Atavul
Şarj: Yüklenç
Tabir (rüya): Yorav
Teselsül: Ardışma
Teşekkürler!: Bayartay!
Televizyon: Gözbeğen
Vaha: Yeşerge
Vahiy: Açış
Vampir: Vupar
Veda: Yolgar
Virüs: Yukuz
“Y” (bilinmeyen değer): Yiğrek
Yakamoz: Yaldırak
Yarasa adam: Bavbagay
Yılbaşı günü: Yılgayak
Zürafa: Anağaş

[buzancar]

BU ARADA LÜTFEN AKTARMA SÖZLÜĞÜNÜN DİPNOTLU YENİ VERSİYONUNU İNDİRİN.
İlk versiyon iptal edildi.
Güvenilir olmadığını iddia edenler var. Bu doğru değil.
Yeryüzünde konuşulan tüm Türk dilleri incelenmiştir. Sözcüklerde oynama yapılmamıştır.

[Oktay D.]

Tabi ki güvenilir déğil. Belki çok émek harcanmış ancak doğru bir yöntem uygulanmamış ne yazık ki.

Açıklayayım.

Sözlükte yazan sözcükleriñ hangi yazıtta/metinde saptandığı veya hangi döneme ve dile/lehçeye ait olduğu yazmıyor. Dümdüz bir biçimde sözcükler ve añlamları dizilmiş. İsterse %80 doğru olsun, hangi %80'iñ doğru olduğunu bilmediğimiz sürece sözcükleriñ %1'ine bile güvenemezsiñiz.

Sözlük, bilimsel yöntemiñ eñ öñemli parçası olan yañlışlanabilirlik ilkesine uymuyor. Ben eğer oradaki bir sözcüğü yañlışlayamıyorsam sözcüğüñ hangi metinde geçip geçmediğine bakamıyorsam , bilimsel veya güvenilir hiçbir kısmı yok démektir.

Sözlüğüñ eñ soñuna dizilmiş olan kaynakları, sözcükleriñ yanında (örneğin sayıyla veya kısaltmayla) bélirtmediğiñiz ve ayrıca sözcüğüñ hangi döneme ve lehçeye ait olduğunu yazmadığıñız sürece bu dizin, açık söyleyeyim, kafamızı karıştırıp bilgi kirliliği yapmaktan başka bir işe yaramaz. Öte yandan yazarıñ émeğine de yazık olmuş olur.

Örnek biçim:

sab: Eski Türkçe. söz [Orhun 735][Irk Bitig 900+]

sözcük: Türkiye Türkçesi. añlamlı ses veya ses birliği [TDK GTS 2018]

sözlemek: Eski Türkçe. söylemek [DLT 1072]

[TürkçeSözlük78]

Oktay hocamın dediklerine katılıyorum. Nerede ve hangi dilde geçtiği yazmadığından dolayı ne yazık ki genellikle burada sözcükleri öz dilimize bile uyarlayamıyoruz.

Bu yüzden de buradaki sözcükler Fransızca sözcüklerden bile uzak düşüyor dilimize.

Örneğin
KIZKAYIT: Matmazel

sözcüğünü koymuşsunuz. Bu nereden geliyor, bilemiyoruz. Sondaki kayıt ne demek? Kaymak eylemi ile bir ilgisi var mı? Bu sözcük neden matmazel anlamına geliyor? Nerede kullanılmış ki bu anlama ermiş?

Fal: Bakav

demişsiniz. Kökü bakmak olduğundan bu bizim Türkçemizde "bakay" olmaz mı?

Virüs: Yukuz

demişsiniz. Çok güzele benziyor da nereden türedi bu? Yukmak eylemi mi var? Yokmak mı? ?!?

[buzancar]

sizin dediğiniz yolla o sözlükler 30 yılda taranır, 50 yılda da yazılırdı.
tek bir insanın 8 yıl harcayarak 26.000 kelime bulacak kadar tarama yapması zaten çok güç birşey.

[buzancar]

şu anda kullandığınız yazı stili de en az fransızca kadar yabancı. üzerinde işaretler olan n ve e harfleri mesela (anlamadığımadan değil, sizin mantığınızla söylüyorum) bu siteye sırf bu yüzden girmeyen (nece konuşuyor bu adamlar) diyen pek çok insanla karşılaştım. üzgünüm ama gerçek bu. Üstelik o harfleri o kadar gereksiz ve yanlış kullanıyorsunuz ki... Örneğin yañlışlayamıyorsam sözcüğündeki n sesi Türkiye Türkçesinde (belki bazı yöreler hariç) katiyetle damaksıl ve genizsil değildir.

"Yazışmalık Ana Béti" belki de bir o kadar yabancı...
Ne olacak şimdi, biz de mi terkedelim burayı, zar zor bulduğumuz Türkçeye gönül verilmiş bir alanı.
Söylediğiniz mantıkla o taramayı kaldırıp çöpe atalım.

[TürkçeSözlük78]

Yazışmalıkta ñ ve é damgalarının kullanımı konusunda bir zorlama bulunmuyor. İsteyen kullanır, isteyen kullanmaz. Ancak, yönetimde olmayan bir birey olarak dediğinize hak veriyorum. Belki yerlikte yazan yazılardan bu damgalar kaldırılabilir. Bu damgaların bulunmaması dediğiniz gibi daha çok insanın buraya uyum sağlamasını sağlayacaktır.

Sözlük konusuna gelecek olursak, dediğimin hâlâ arkasındayım. Sizin dediğiniz de doğrudur ama, böyle bir sözlüğü bir kişi kolay oluşturamaz. Belki böyle bir çalışmaya bir öbek insan topluca başlayabilir. Böylece hem daha verimli bir çalışma ortamı sağlanır hem de daha yararlı bir yapıt yaratılır.

[Oktay D.]

Biz, Türk Dili Dérneği olarak géñizcil n ve kapalı e sesleriniñ abeceye eklenmesini savunuyoruz ve tüm yayınlarımızda bu sesleri yazıda bélirtiyoruz. Hem yérliğimiziñ ana bétindeki köşe yazılarında (bkz. 30. harf ñ ve 9. ünlü é) hem de Özleştirmeciliğiñ Bildirgesi adlı yayınımız ile Özleştirme Kılavuzu adlı kapsamlı bétiğimizde bu sesleriñ ne olduklarını ve nerelerde kullanılıp kullanılmadığını yanında bir sözcük diziniyle birlikte vérdik.

Şimdi savunduğumuz şeyden, sırf insan çekmek için caymamız gérektiğini mi söylüyorsuñuz. O zaman ne añlamı kalır savunduğumuz şeyiñ? Zaten biz bu sesleri öğretmeye ve özendirmeye uğraşırken gidip yérlikten silelim mi? İnsanlar yérliği ve yayınları görünce "bu harfler nedir" diye ilginç görüp soruyor ve öğreniyorlar. Eğer biz kullanmaya başlamazsak başkalarından kullanmalarını nasıl umalım?

sizin dediğiniz yolla o sözlükler 30 yılda taranır, 50 yılda da yazılırdı.
tek bir insanın 8 yıl harcayarak 26.000 kelime bulacak kadar tarama yapması zaten çok güç birşey.

Bétikle ilgili éleştirileriñize gelirsek, öñüñüzde iki seçenek var. İsterseñiz belki Oğuzhan'ıñ dédiği gibi bir öbek oluşturup işbirliği içerisinde öyle bir çalışma yaparsıñız, isterseñiz yapmayıp yapılan 8 yıllık çalışmayı güvenilmezlik içerisinde çöpe atarsıñız. Seçimiñize elbette kimse karışmayacaktır. Ancak hem güven oluşturacak adımları atmayıp hem de güvenilmesini beklemek sizce mantıklı mı?

[buzancar]

Çok ilginç cümleler kuruyorsunuz... İki seçenek varmış falan. Sizin dediğiniz gibi yapmayınca çöpe atmamız gerektiğini iddia ediyorsunuz. Sadece bu sitede o sözlüğe onlarca kere göndermede bulunulmuş.

Sözlüğün arkasında kaynakça var. İsteyen orada belirtilen kitapları temin ederek, bahsi geçen eserlerden doğrulama veya yanlışlama yapabilir. Daha nasıl bilimsel olunacak. Bu bir tez çalışması değil... Aynen şöyle diyorsunuz: Benim dediğim yöntemle yapılmamış, o zaman bilimsel değildir.

Kaynakça var... Yok olmaz her kelimenin yanına not düşülmeliydi diyorsunuz. Öyle yapılsaydı, biri de çıkıp, her kelimeye bulunduğu dilden bir örnek cümle eklemeliydiniz. Benim dediğim gibi olmadığı için çöpe atın derse ne olacak.

Bunun üzerine tartışma geliştirilemez. Bir daha söylüyorum. Arkada kaynakça var. Sözlükteki hiçbir kelime zaten kimseye ait değil. Herkes araştırarak her tür geliştirmeyi zaten yapabilme şansına sahiptir...

İki yol var diyorsunuz ya, siz öyle dediğiniz için üçüncü, dördüncü yol olamaz mı yani?

Mesela biri de çıkıp şöyle diyebilir: Gayet güzel, bilimselliğinde hiç bir sorun yok... Bu da üçüncü yoldur...

Hatta biri de şöyle diyebilir. Ben 20 yılımı harcadım. 40.000 kelimeyi sizin dediğiniz veya aklınıza gelmeyen bambaşka bir yöntemle inceledim. Daha iyi oldu. Mutluluk duyarız. Amaç Türkçeye hizmettir...

Öte yandan şöyle bir gerçek de var. Aslında tamamen boşuna kürek çekiyoruz. Bunu kabul etmemiz lazım. Bilimsel de olsa, olmasa da bu sözlükte veya bu sitede türetilen, aktarılan hiç bir kelimenin aslında hiçbir şansı yok. Çünkü kelimelerin toplumda kabul görmesini sağlayan dinamikler vardır. Siz kendinizi ne kadar yorarsanız yorun şahane bir Türkçe kelimeyi kabul ettirmek için 100 yıl harcayın, hiç bir işe yaramaz ama örneğin "Steak-House" diye bir kavram 1 haftada herkesin diline düşer. O yüzden kendimizi yormayalım. Bilimselliğin zirvesine ulaşsa ne olur?

İstiyorsanız, 1000 kişilik ekip kurun... Android kelimesi herkesin dilinde işte.

[Oktay D.]

Bir sözcüğüñ hangi kaynakta geçtiğini belirtmek ile örnek tümce vermeyi nasıl karşılaştırıyorsuñuz añlayamadım.

Sözlüğüñüzü istediğiñiz gibi yapmakta özgürsüñüz, ancak söz koñusu güvenilir bir çalışma yapmak ise yaptığıñız şey farklı ses dönüşümlerine sahip, farklı lehçelere ve farklı dönemlere ait bir sürü sözcüğü dizmek olarak kalırsa güvenilmez olur.

Ben şimdi fizikle ilgili birtakım denklemleri dümdüz listelesem, hangi denklemiñ/simgeniñ hangi alaña ait olduğunu söylemesem, ayrıca gerçekten fizikte kullanılan denklemler mi belirtmesem böyle bir çalışma ne derece güvenilir olurdu? İstersek tüm bilinen denklemleri dizeyim, ne işe yarardı?

Dédiğim gibi sözlüğüñüzü istediğiñiz gibi yapabilirsiñiz. Ben size kendi görüşümü bildiriyorum, güvenilirlikle ilgili size ne yapılabileceğine dair bildiklerimi paylaştım. Hiç umursamayıp yoluma devam edebilirdim, onun yerine sözlüğüñ güvenilir olması için ne gerektiğini söyleyip size düşüncemi añlatmaya çalışıyorum. Değerlendirmek size kalıyor.

Dil bilimciler de biliyorlar ellerindeki kaynaklarda geçen sözcükleri dizmeyi, ancak öyle yapmanıñ añlamı olmadığını bildikleri için sözcükleriñ nerelerde geçtiğini de eklemişler. Bu koñuda çok büyük çalışmalar yıllarca öñce yapılmış, o dönemiñ kaynaklarından derlemişler.

Bunlardan eñ ünlüsü G. Clauson'uñ Etymological Dictionary of PreThirteenth Century Turkish (1972) adlı yapıtıdır. Türkiye'deki eñ ünlüsü ise Dérleme Sözlüğü'dür (1932-44).

Dérleme Sözlüğü özellikle çok değerli ve çok güvenilir bir yapıttır. TDK ilk kurulduğunda köyelere görevlendirilen öğretmenlere derleme işini yaptırmıştır. Derlenen her sözcüğüñ yöresi, köyü, mahallesi sözlükte yazılıdır. Trabzon Akçaabat'ta elmek eyleminin Akçaabat'tan olduğunu yazmazsañız onuñ o yörede tipik ö>e dönüşümü geçirmiş olan ölmek eylemi olduğunu bilemezdiñiz.

Size Aktarma Sözlüğünüñ bu haliyle güvenilmez olduğunu söylerken "ben güvenmiyorum" şeklinde söylemiyoruz. Gerçekten sözlüğüñüz bize herhangi bir sözcük koñusunda hiçbir güvenilir kaynak vermediği için, sözcüğü havada bıraktığı için güvenilmez diyoruz. Oradaki sözcükler amaca hizmet edecek şekilde sunulmamış, biz ne yapalım? Çok çaba harcadığıñızı söylediñiz, ben de ona istinaden çabanıñ boşa gitmemesi için ne yapılabileceğini söyledim ve basit hale getirmek için iki seçeneğe indirgedim. Kendi gördüğüm gérçekleri söyledim, değerlendirmek size kalıyor.

Bu arada burada sözcük öñermeniñ işe yaramadığıñı düşünüyorsañız siz öñermeyebilirsiñiz, zorunluluk değil. Bu başlıkta sözlüğe eleştiri istediñiz, argümanlarla yazdım. Bunuñ karşığında argümanları tartışmak yérine ad hominem yapmañız tartışmaya hiçbir şey katmıyor ne yazık ki. Ad hominem yapmak yérine sözcükleriñ nereden geldiğini bildirmemeniñ nasıl olup da güvenilebilir olduğunu añlatıñ.

[AliTurkhan]

Uğrola,

Bildiğiniz güvenilir bir aktarma sözlüğü var mı?