Türkçe'nin ülke yapma eki var mı?

[devinim]

Farsçada -istan var (bulgaristan yunanisan vs.)

ingilizce de -land var genelde(england, netherlands)

Türkçede de -eli var (rumeli, türkeli, gibi) ama bu anlamını yitirmiş eski yer isimleri olarak kalmışlar.

Türkçe de bunun dışında bir ek var mı? Yanlışım varsa bağışlayına ama sanki -ye/ya eki olabilir gibi geliyor.

Alman-almanya
Leton-letonya
Japon-japonya
Rus-Rusya

Burda ki -ye/ya eki farsçadan gelmez diye düşünüyorum zaten onlar istanı kullanıyordu. İngilizceden gelebilir(russian italia letoonia gibi ama bu almanya ve japonya yı açıklamaz(germany-japaneese)

Google'da bir sonuç bulamadım bilgilendirirseniz sevinirim

[toorku]

lık evi(yerine göre) yeri luk ili eli yurdu vb kolaylıkla karşılar

japonluk
japonyeri
japonili
japoneli
japonyurdu

[kıvırcık]

Yanlış bilmiyorsam il ile el sözcüleri aynı sözcükten geliyor. Kök sözcükte bulunan ünlü i ile e arası bir ses olduğundan kaynaklı olarak kimi il kimi el demiş.

Rumeli sözcüğü rum eli, rum yurdu, rum ülkesi anlamındadır. Kendi başına -eli diye bir ek yoktur. bu sanı belirtisiz ad tamlamasının birleşik yazılmasından kaynaklanmıştır.

Ülke adı türetmek istersek Macaristan, Macar Eli ya da Macar İli olabilir. İl sözcüğünü vilayet olarak kullandığımız için ülke adında el sözcüğünü kullanmamız daha iyi olur diye düşünüyorum.

[Temirbek]

Farsçada -istan var (bulgaristan yunanisan vs.)

ingilizce de -land var genelde(england, netherlands)

Türkçede de -eli var (rumeli, türkeli, gibi) ama bu anlamını yitirmiş eski yer isimleri olarak kalmışlar.

Türkçe de bunun dışında bir ek var mı? Yanlışım varsa bağışlayına ama sanki -ye/ya eki olabilir gibi geliyor.

Alman-almanya
Leton-letonya
Japon-japonya
Rus-Rusya

Burda ki -ye/ya eki farsçadan gelmez diye düşünüyorum zaten onlar istanı kullanıyordu. İngilizceden gelebilir(russian italia letoonia gibi ama bu almanya ve japonya yı açıklamaz(germany-japaneese)

Google'da bir sonuç bulamadım bilgilendirirseniz sevinirim

Türkiye, Almanya vb. derkenki ek eski Yunancadan gelen /+ia/ ekidir. Bu ek, yerine göre Türkçedeki /+lı/ ile /+lık/ eklerine tekâbül eder. Türkçede /+lık/ eki, bu işlevle yalñızca Arnavutluk "Albania" adında kullanılmıştır.

Farsça /+stan/ ise < Eski Farsça stâna "durak 2. yer" sözcüğünden gelir < Ana Hint-Avrupaca *stâ- "durmak".

Türkçede de ülke adları yapımında yurt, yer, el kullanılabilir. Gagauzlar ülkelerine Gagauz Yeri derler örneğin. Yakutlar (Sakalar) da ülkelerine Saka Sire "Saka Yeri" derler (Türkçedeki sözbaşı /y-/'ler = Sakacada /s-/'dir: yer~sir, yok~suok, yol~suol vb.)

Bence eñ uygunu /+eli/ takısını kullanmak. Türkeli, Rumeli örneklerindeki gibi. Bir ara Kazaklar ülkeleriniñ adını Kazakeli olarak değiştirmek istediler ve bunu oylamaya sundular, oylamaya Kazakeli'ndeki Rus kökenliler de katıldılar, ayrıca yañlış bir yöntemle ülkeniñ adı değişirse tüm dillerde Kazakeli adı kullanılacakmış gibi bir izlenim oluştu, bu nedenle güçlük çıkacağını düşünen çoğu Kazak da hayır oyu verdi. Oysa Kazakçada ve diğer Türk dillerinde Kazakeli denecek, öbür dillerde ise o dile uygun olan ad kullanılacak denebilirdi. Söz gelimi Farsçada Kazakistan, İngilizcede Kazakland, İtalyancada Kazakia gibi... Ancak Kazaklar bunu demediler, sağlam duramadılar, geri adım attılar.

Bizde de ülkemizin adı Türkeli olarak kullanılabilir. Bunuñ için oylamaya ya da birilerine fikir sormaya gerek yoktur. Türkçede Türkeli denir, Farsçada Türkistan, İtalyancada Turchia, İngilizcede Turkland. Böylece şu şaçma turkey~hindi muhabbetinden de kurtulmuş oluruz.

Tüm ülke adlarına Türkçede /+eli/ getirebiliriz: Almaneli/Cermeneli, Farseli/İran, Frenkeli (Fransa), Macareli, Kazakeli, Kırgızeli, Hazareli (Azerbaycan), Özbekeli, Buzeli (Iceland) soñuncu ilginç oldu, ancak adamlar dahi kendi dillerinde ísland "buzeli" diyorlar biz n'apalım?

[kuluduk]

Osmanlı, Selçuklu, Karahanlı.

[cingelek]

+iye/+ya için +lIk kullanılabilir. (İngilizce Albania Türkçe Arnavutluk)
+istan için +eli kullanılabilir.
+land/+terra için +yeri kullanılabilir.

Türklük "Türkiye"
Türkeli "Türkistan"
İngilizyeri "İngiltere"

Bunların dışında Hitay "Çin" gibi ülke adları da var.

[Tarduğ Han]

Diğer Türk dillerinde "el" sözü "yurt, diyâr" anlamlarında işletiliyor. O nedenle, varolan "-eli" son eki diriltilerek kullanılabilir.

• Sırbistan -> Sırbeli
• Kazakistan -> Kazakeli
• Fransa -> Fransızeli
• Romanya -> Rumeneli

Kimi ülke adlarında bu ek kullanışlı olmayabilir, onları da öteki dünya dillerinde olduğu gibi resmî adlarıyla söyleyebiliriz.

• Ukrayna
• Kosova
• İsveç

[BoZCiN]

Bence bunun için yapılacak çalışma Dışişleri Bakanlığının resmi ülke isimleri listesi üzerinden yapılmalı. Eksiksiz ve otorite bir çalışma olabilir.

http://www.mfa.gov.tr/data/Terminoloji/ ... m-2013.pdf

[Tarhundaradu]

Ben özüm adına bu konuda "yer,yurt" sözlerinin Anadolulularca benimsenebileceğini düşünmüyorum. El sözcüğü daha uygun. Ancak İsveç, Ukrayna gibi ülkeleri de resmi ismi ile kullanmak zorunda değiliz. Hepsine bir ulusal kimlik sözü bulup sonuna eli ekleyebiliriz. Örneğin İsveçliler kendilerine "Svenska" der. İngilizler ise "Swede" der. Siveneli ya da Sivedeli Türkçesini karşılayabilir.
Yalnızca daha büyük ülkeleri alarak öz düşüncelerim bu konuda şunlardır: Amarıkaneli, Kanadaneli, Meksikeneli,Berezileli,Aryantaneli, Şilyeneli,Boluveli, Benezüeleli sözleri Amerika kütlesindeki ülkeleri karşılayabilir, ünlü uyumu kuralına da uyarlar.
Afrika kütlesi ülkeleri için de yine İngilizce karşılıklarındaki "nation adjective" üzerinden gidebiliriz, elbette Türkçesi yoksa. Mısıreli, Tunuseli, Fizeneli, Cezeyireli, Marakaşeli, Habaşeli, Acuraneli, Gineneli, Liberyeneli, Bosvananeli,Ruvandaneli gibi.
Asya ve Avrupa için ise eski Türk dili ya da öz dillerindeki karşılıklardan gitmeli derim. Espeneleli, Pörtügezeli, Angıleli, Ayreli, Simrüeli, Kernüeli, Albaneli, Daçeli, Belçiyeneli, Fırankeli, Letzebüreli, Şıvayzeli, İtelyeneli, Seleveneli, Östereli, Almaneli, Letüneli, Leheli, Litveneli, Estüneli, Fineli, Noreli, İzeleneli, Sivedeli, Daneli, Macareli, Çekeli, Soluvakeli, Boşnakeli, Sırbeli, Ulaheli, Kosovaneli, Arnavuteli, Bulgareli, Heleneli, Bogdaneli, Rüteneli, Uruseli, Bayaluruseli, Tabgaçeli, Capaneli, Koraneli, Hindeli, Burmaneli, Malayeli gibi.

[efetiryaki]

Ben ulus devletler için "-eli" kullanmayı uygun buluyorum. Ülkelerin kendi dillerindeki adlarına mümkün oldukça yakın şeyler kullanma taraftarıyım.
örn: doçeli -> almanya
niponeli -> japonya
heleneli -> yunanistan
gibi.

[TürkçeSözlük78]

Neden kendi dillerindeki adlara olabildiğinde yakın şeyler kullanmalıyız? Kendilerine ne dedikleri neden bizim dilimizi etkilemeli?

[Ötüken]

Neden kendi dillerindeki adlara olabildiğinde yakın şeyler kullanmalıyız? Kendilerine ne dedikleri neden bizim dilimizi etkilemeli?

Bir ülkenin veya ulusun Türkçe bir adı varsa, bunu değiştirmeye gerek yok zaten (Türk devletlerinden başka böyle bir ad var mı bilmiyorum). Ama bir ülkeyi veya ulusu neden başka ulusların verdiği adlarla analım ki? Kendimiz bir ad koymuşsak kullanalım hadi... Kendimiz bir ad koymamışsak veya adı Türkçe değilse, o ülke veya ulus kendini nasıl anıyorsa, biz de onu Türkçeye uydurarak kullanmalıyız. Ekinsel elkoyucuların ekmeğine yağ sürmektense, uluslara saygı göstermeyi yeğlerim.

[Oktay D.]

Üçüncü taraflarıñ kullandığı ülke adlarını édinmemiziñ bazı târihsel nédenleri var.

Örneğin kendilerince England dédikleri ülkeye biz İngiltere diyoruz çünkü bu adı ilk olarak 12.yy'daki Haçlı seferleri sırasında gelen İtalyanlardan öğrendik: Latince ingiltera sözcüğündeki tera (toprak, yer) aslında İngilizce land karşılğıdır. Özgün adı London olan başkenti Londra da yine Latince/İtalyanca üzerinden yaygınlaşmış durumda.

Yunan sözcüğünü de Araplardan öğrendik çünkü Anadolu'ya girmeden öñce Yunanlarla bir étkileşimimiz yoktu, Araplarla vardı.

Örnekler çoğaltılabilir.

Soñuçta ulus olarak bu gibi ülke adlarını ilk öğrenirken o ülkeniñ kendisiyle henüz étkileşime girmemiş, ancak adını başkalarından duymuş olma gibi durumlar söz koñusu.

[kavurt]

Ben ulus devletler için "-eli" kullanmayı uygun buluyorum. Ülkelerin kendi dillerindeki adlarına mümkün oldukça yakın şeyler kullanma taraftarıyım.
örn: doçeli -> almanya
niponeli -> japonya
heleneli -> yunanistan
gibi.

Bu yaklaşımı destekliyorum.

Almanya: Doyçeli olmalı bu arada. Almanların söyleyişi için: https://forvo.com/word/deutsch/#de

[alaskacanyon]

bence -RA bir yer anlamın gösterir
örnek bura şura ya oRA olur o yer

kazakra == kazakistan
almanRA == almanya
rusra == rusya