üniversite

[Türkeröz]

öñeri öğrenim evreni

üniversite

[binsozcuk]

bilimobası (bilim + oba)

[Oktay D.]

Obalar hareketli oluyor, göçebe kültürünüñ yaşam alañıdır. Oysa üniversite şimdiye dek hep yérleşik olmuş olduğundan veya hareketli olmaması söz koñusu olacağından oba sözcüğü kavrama uygun düşmüyor bence.

[binsozcuk]

Obalar hareketli oluyor, göçebe kültürünüñ yaşam alañıdır. Oysa üniversite şimdiye dek hep yérleşik olmuş olduğundan veya hareketli olmaması söz koñusu olacağından oba sözcüğü kavrama uygun düşmüyor bence.

Obalar eskiden hareketliydi ve oba sözcüğü de canlı biçimde kullanılıyordu, eğer oba sözcüğene yeni bir anlam kazandırmazsak belki de oba sözcüğü bir nesil sonra yok olup gidecek.

Otak da oba da bu biçimde yok olma sürecindeki sözcükler. Bana öyle geliyor, belki de ama günlük yaşamda hiç duymuyorum bu sözcükleri.

Tabi bilimobası, bilimyurdu, bilimotağı gibi sözcükleri Türkçe'nin mantığına uygun bulmuyor veya yaşayamacak kadar kulağa kötü gelen sözcüklerse bu başka bir şey, çünkü bu durumda yeni sözcükler yaşayamaz.

En azından laboratuvar veya laboratuvar sözcüğü için ölçümodası gibi bir şey kullansak, çünkü yazamıyorum da söyleyemiyorum da küçük çocuklar ilk duduğunda sözcükten hiçbir şey anlamıyor da, öyle yabancı bir sözcük.

[TürkçeSözlük78]

Laboratuvar yerine deneyevi diyorduk.
Laboratuvarlarda yalnızca ölçüm mü yapılıyor?

[Oktay D.]

Obalar eskiden hareketliydi ve oba sözcüğü de canlı biçimde kullanılıyordu, eğer oba sözcüğene yeni bir anlam kazandırmazsak belki de oba sözcüğü bir nesil sonra yok olup gidecek.

Otak da oba da bu biçimde yok olma sürecindeki sözcükler. Bana öyle geliyor, belki de ama günlük yaşamda hiç duymuyorum bu sözcükleri.

Néden oba sözcüğü yok oluyor dédiğiñizi añlayamadım. Siz şehirde veya durağan köyde yaşıyorsañız elbette günlük yaşamıñızda çok sık kullanmayacaksıñız, kaç kéz üzengi diyorsañız o kadar az oba diyeceksiñiz elbette. Ancak kavram hâlen var, insanlar obalarda hâlen yaşıyor, bétiklerde orada burada sözcük hâlen geçiyor. Hareketli köye başka bir şey dénmiyor zaten.

Ayrıca Eski Türkçe otag sözcüğü yok olmadı ki, bugün oda olarak kullanıyoruz. Bazı kesimler, Türk çadırlarına otak démeye çalışıyor ancak onuñ adı oğ (Anadoluda öğ) veya yurt; aynı şey déğil. otag, Türk çadırlarınıñ ortak yaşam bölümüdür.

[binsozcuk]

Laboratuvar yerine deneyevi diyorduk.
Laboratuvarlarda yalnızca ölçüm mü yapılıyor?

Mantıklı, deney daha çok kapsıyor.

[binsozcuk]

Obalar eskiden hareketliydi ve oba sözcüğü de canlı biçimde kullanılıyordu, eğer oba sözcüğene yeni bir anlam kazandırmazsak belki de oba sözcüğü bir nesil sonra yok olup gidecek.

Otak da oba da bu biçimde yok olma sürecindeki sözcükler. Bana öyle geliyor, belki de ama günlük yaşamda hiç duymuyorum bu sözcükleri.

Néden oba sözcüğü yok oluyor dédiğiñizi añlayamadım. Siz şehirde veya durağan köyde yaşıyorsañız elbette günlük yaşamıñızda çok sık kullanmayacaksıñız, kaç kéz üzengi diyorsañız o kadar az oba diyeceksiñiz elbette. Ancak kavram hâlen var, insanlar obalarda hâlen yaşıyor, bétiklerde orada burada sözcük hâlen geçiyor. Hareketli köye başka bir şey dénmiyor zaten.

Ayrıca Eski Türkçe otag sözcüğü yok olmadı ki, bugün oda olarak kullanıyoruz. Bazı kesimler, Türk çadırlarına otak démeye çalışıyor ancak onuñ adı oğ (Anadoluda öğ) veya yurt; aynı şey déğil. otag, Türk çadırlarınıñ ortak yaşam bölümüdür.

Yeni bir kullanım alanı kazandırmak ve bu arada üniversite sözcüğüne karşılık bulmak iyi olur demek istiyorum. Oba sözcüğü güzel de bir sözcük, daha çok kullanmak ve bu arada üniversite gibi birçok sözcükten daha kurtulmak güzel olmaz mı?

Oba yeni sözcük türetmeye de uygun.

[binsozcuk]

Aklıma geldiği için şöyle bir ekleme yapmak istiyorum.

Üniversite -> Bilimobası
İletişim Fakültesi -> İletişim Otağı

Obanın içinde otaklar... Şimdi bana mantığı hoş geliyor, öte yandan alanında uzman kişilerin değerlendirmesi gerek.

[TürkçeSözlük78]

Üniversite sözcüğünü türetirken neden hep "bilim"i kullanıyoruz ki? Ben mesleğim gereği üniversitede herhangi bir bilimi öğrenmiyorum. Üniversitede benim bölümümden başka bir sürü bilim olmaya bölümler de var. En kolayından örnek: iktisat. Ekonomi, bir bilim dalı değildir.

[Oktay D.]

Üniversite sözcüğünü türetirken neden hep "bilim"i kullanıyoruz ki? Ben mesleğim gereği üniversitede herhangi bir bilimi öğrenmiyorum. Üniversitede benim bölümümden başka bir sürü bilim olmaya bölümler de var. En kolayından örnek: iktisat. Ekonomi, bir bilim dalı değildir.

Doğru bilgi açısından bélirtiyorum: iktisat, ekonomi gibi dallar da bilim ancak pozitif bilim déğiller.

Öte yandan ana düşünceñize katılıyorum. Üniversitelerde her zaman bilim olan bölümler olmayabiliyor, örneğin meslek yüksek okulları veya sanatla ilgili bölümler. Ayrıca bu başlığıñ öñceki iletilerinde de şöyle démişim:

Her ne kadar [bilimyurdu (üniversite)] öñerisi oldukça iyi ve güzel olsa da, bir sorunu var: üniversiteniñ yalñızca bilim yurdu olmayışı.

Örneğin sanat, felsefe ve matematik özünde bilim déğil. Çünkü bilim diye bilimsel yöntemiñ (veya bilim felsefesiniñ) uygulandığı alaña dénir. Yani bilim, felsefeniñ alt dalıdır. Öte yandan, felsefeniñ başka bir alt dalı olan matematikte bilimsel yöntem uygulanamasa da (çünkü déñey ve gözlem yok) özünde çok beñzer bir yöntem uygulandığından bilim kavramını matematiği kapsayacak şekilde géñişletmemiz olanaklıdır.

Kısaca üniversitede bulunan birçok dal, bilim sözcüğüne sığmayacak türden olduğu için bilimyurdu karşılığı eksik kalacak.

İletiniñ soñrasında da evrenyurt karşılığını öñermişim.

[binsozcuk]

Evrenyurt Türkçe mantığına göre değil yabacı bir sözcüğün türetilme mantığına göre türetilmiş gibi geliyor, bnece itici bir sözücük.

[TürkçeSözlük78]

Evet, ben de evrenyurt karşılığını beğenmiyorum. Üniversiteye neden evren deniyor ki? Üniversite evrenin bulunduğu bir yurt filan mı?

[Oktay D.]

Latincede universitatem sözcüğü "bütün, tüm" añlamına geliyor, Eski Frenkçede universite "tüm insanlığı ilgilendiren şeylerin tartışıldığı akademik topluluk" añlamı kazanıyor ve oradan diğer Batı dillerine yayılıyor.

Türkçede evren sözcüğü ise "her şeyi çevreleyen şey; mitolojide dünyayı/kainatı eviren ve koruyan yılan/ejderha" démek. Türkçede evren sözcüğünü bugün "kainat" añlamında kullanıyoruz, ancak evrensel (bütün insanlığı ilgilendiren) gibi türevleri de var.

Üniversiteleriñ evrensel bir eğitim kurumu olma hedefi nedeniyle bu ad vériliyor. Bu mantığı uygulayınca Türkçedeki ilk aday elbette evren sözcüğü.

Evrenyurt Türkçe mantığına göre değil yabacı bir sözcüğün türetilme mantığına göre türetilmiş gibi geliyor, bnece itici bir sözücük.

aslan kral, demir yumruk, âlem adam, ...

[Türkeröz]

Öğrenim evreni uzun geliyorsa kısasını da önerebilirim;

öñeri evrence

öğrenim evreni

Ha yok evren sözünü beğenmiyorlarsa ben de yurt sözcüğünü doğru bulmuyorum. Çünkü üniversitede barınmıyorlar öğrenciler. Kimileri kendilerinin tuttuğu evde barınmak istiyorlar, kimileri de üniversite yurtlarında.. Üniversiteye yurt dendiğinde üniversite yurtlarıyla kavram karmaşası olur.

Ancak öğrenim evreni bana göre güzel karşılıyor. Uzun olsun bizim olsun diyenler için de kullanılabilir ve anlaşılır olduğunu düşünüyorum. Ancak uzun olmasın, birleşik yerine türemiş isteyenler için de evrence karşılığı bence iyi. Yalnızca başta iyi gibi gelmeyebilir ancak ileride iyi gibi gelmeye başlayacaktır. Özellikle de üniversiteyi evren gibi yer olarak görenler için alışması daha kolay olacaktır.