Ortak Türkçe Abecesi - Kalın K - İnce K (Q / K) - Tartışma

[datadeveb]

Selamun aleykum, esenlikler

Bir süredir Ortak Türkçe Abecesi üzerine tartışmalar içinde buluyorum kendimi. Kalın K ile İnce K varlığına yönelik konu açılıyor. Savlandığına göre KALIN K için Q yazmalıymışız. Yani aşağıdaki gibi olması gerekiyor imiş.

kalın - qalın
koymak - qoymaq

Kesim gibi sözcüklerde K kullanacakmışız.

Yani a, o, u, ı varsa sözcükte Q yazılacakmış.

Tartışmayı yapanlara şöyle bir soru soruyorum...

Qa... ve Ka... ile başlayan iki ayrı sözcükler söz konusu mu? Yoksa a, o, u, ı gördünüz mü Q mu yazıyorsunuz?
--- a, o, u, ı gördüğümüzde Q yazıyoruz diyorlar.

Bunun böyle olmasına karşı çıkanlardan biriyim. Bu kuralı kim neden çıkarıyor anlamış değilim. K'nın kalın olduğunu belirtmek ise a, u, o, ı sesleri olan sözcüklerde K gördüğünüzde kalınlığı biraz daha vurgulayacağız demek var iken?

Siz ne diyorsunuz?

[ulduzéver]

Q K ayrımı yapılsaydı Ortaq Abece doğrultusunda iyi bir adım olduğuna artı, yabancıların Türkiye Türkçesi öğrenmesini de qolaylaştırırdı ancaq ne yazıq ki zamanında yapılmadı ve bugün çoq geç gibi görünmekte.

Şöyle bir şey olacaqmış:

1. ÖzTürkçe qalın ünlülü sözcüklerde Azerbaycan Türkçesindeki gibi q yazılır: Qalmaq, oqumaq, qaçmaq, qan, qalın

2. Farsça Arapça Alıntı sözcüklerde k sesinin qalın mı ince mi olduğuna baqılmalıdır. Örneğin:

İmkan, bekar, bakire, kainat, kar etmek, mefkure, efkar vb. belli ki ince k içerdiği için olduğu gibi yazılmalı.

İntiqam, aqıl, âşıq, maşuq, maqul, Quran-i Kerim, qalıp, qalp, tevfiq vb. ise qalın q içerir.

Bu ikinci madde, yuqarıda söylediğim gibi yabancılar için iyi olurdu.

3. Fransızca, İngilizce vb. batılı dillerden alınan, k içeren sözcükler hep k ile yazılmalı, yoqsa şöyle bir qarışıqlıq olur:

Kamera, koleksiyon, karakter, kroki, karantine vb. sözcükler qamera, qoleksiyon, qaraqter, qroki?, qroqi?, qarantine yazılırsa qarışıqlıq olur, başqa Türkçelerde de bu tür alıntılar k ile yazılır.

[datadeveb]

İmkan, bekar, bakire, kainat, kar etmek, mefkure, efkar vb. belli ki ince k içerdiği için olduğu gibi yazılmalı.

İntiqam, aqıl, âşıq, maşuq, maqul, Quran-i Kerim, qalıp, qalp, tevfiq vb. ise qalın q içerir.

a, u, ı, o < kalın ünlü
â, e, û, ü, î, i, ô, ö < ince ünlü

imkan- imkân
bekar- bekâr
kainat- kâinât
kar etmek- kâr etmek
mefkure - mefkûre
efkar - efkâr

intikam
akıl
âşık
maşûk
mâkul
Kuran-ı Kerim
kalıp
kâlp

[bilimdan]

Kalın k ile ince k ayrı harflerle temsil edildiği zaman â gibi bir işaretleme kullanılmaz.
Qar şeklindeki imla /kar/, kar şeklindeki imla /kâr/ okunur zaten.
Ayrıca dȧqiqȧ şeklinde bir imla kullanılırsa bu Türkiye Türkçesinde dakika, Azerbaycan Türkçesinde dəqiqə ile aynı okunabilir. Burada /i/ sesi incedir, neden q ile yazılıyor şeklinde düşünenler olabilir. Q ile yazılmasının sebebi sözcüğün aslı Arapçada kaf'lıdır ve bizde bunu Latin alfabesine geçilmeden önce kalın k ile telaffuz ederlerdi (Eski Türk filmlerinde tevkif, zevk gibi sözcüklerin kalın k ile telaffuz edildiğini duyabilirsiniz); Azerbaycan Türkçesinde de kalın g ile telaffuz ediliyor.

[datadeveb]

Kalın k ile ince k ayrı harflerle temsil edildiği zaman â gibi bir işaretleme kullanılmaz.

Nasıl yani? Düzeltme imi kaldırılmadı... Yalnızca karışıklık yaratmıyorsa kullanmak zorunda değiliz diye bir kural esnekliği var. Ben bu esneklikten geri dönülmesi yanlısıyım o başka.

ka, kâ, ke olarak üç K vardır. Baştaki kalın k'dir. Çünkü ardından gelen kalın ünlüdür. Öbürleri ince K'dir.

Elifba'ya gelirsek... Elifba'da harekeler bile sonradan ortaya çıkmıştır. Bu harfler kendi içinde sözcükleri yazı dilinde ayırt etme yöntemi falan falan. Kaf+vav+rı = kor, kef+vav+rı = kör (tersten yazmama gerek yok sanırım)

Eee biz seslilerde ortak yazaç kullanmıyoruz ki. Qor, Kor diye yazalım ve bunları okurken "kor, kör" diye okuyalım.

[ulduzéver]

İmkan, bekar, bakire, kainat, kar etmek, mefkure, efkar vb. belli ki ince k içerdiği için olduğu gibi yazılmalı.

İntiqam, aqıl, âşıq, maşuq, maqul, Quran-i Kerim, qalıp, qalp, tevfiq vb. ise qalın q içerir.

a, u, ı, o < kalın ünlü
â, e, û, ü, î, i, ô, ö < ince ünlü

imkan- imkân
bekar- bekâr
kainat- kâinât
kar etmek- kâr etmek
mefkure - mefkûre
efkar - efkâr

intikam
akıl
âşık
maşûk
mâkul
Kuran-ı Kerim
kalıp
kâlp

Ben bu örnekleri uzun ünlüleri göstermek için vermedim. Arapça ile Farsçada hangisinin qaf ve hangisinin kef içerdiğini göstermek istedim. Zaten q k ayrımının Türkiye Türkçesinde gösterilmemesi bu tür alıntılar konusunda bir eksikliktir ve qaf ile kef'in ayrımı belli edilmiyor. Tabii ki ÖzTürkçe sözcüklerde, hem de batılı dillerden alıntılarda böyle değil.

Bu arada intikâm, bâki, bekâ da uzun a içerir. Şimdi bir yabancı bunları ince mi kalın mı telaffuz etmeli?

[datadeveb]

Uzun ünlüyü " ^ " ile göstermek olmaz. Ünlülerin uzunluğunu ise kendi arasında üçlü kılmak gerekiyor.

kalın ünlüler: a, o, u, ı
ince ünlüler: e, ö, ü, i, â, ô, û, î

kısa ünlü - büktel ünlü - uzun ünlü

Şimdilik uzunlukları göstermek için şöyle yazabiliriz.
K:âmil - Kâmil - Kâ:mil

Deneye deneye bunun yürüyüp yürümediği ayarır aya: açık, belli, berrak > ayar- .

[bilimdan]

Kalın k ile ince k ayrı harflerle temsil edildiği zaman â gibi bir işaretleme kullanılmaz.

Nasıl yani? Düzeltme imi kaldırılmadı....

Yeni bir imladan bahsediyoruz, siz ise mevcut imlayı anlatıyorsunuz.

[bilimdan]

Kalın k ile ince k ayrı harflerle temsil edildiği zaman â gibi bir işaretleme kullanılmaz.

Nasıl yani? Düzeltme imi kaldırılmadı....

Yeni bir imladan bahsediyoruz, siz ise mevcut imladan bahsediyorsunuz. Q-K ayrımı söz konusu olunca ince k için ^ işareti kullanılmaz.

[datadeveb]

Türkçede bulunan kalın ve inceler

kalın b, ince b (gösterimi B/b)
kalın c, ince c (gösterimi C/c)
kalın ç, ince ç (gösterimi Ç/ç)
kalın d, ince d (gösterimi D/d)
....
diye gidip
...
kalın z, ince z (gösterimi Z/z)
de biter.

Kalın ve ince sessizler tek başlarına gösterilmez. Yanına a, u, ı, o ünlüleri geldiğinde damga ne ise kalın biçimde okunur.

bakmak < ba, bâ diye okunmaz. Yani bâkmek diye okunmaz. "Bak" bölümünde görülen a nedeniyle okunan kalın B'dir.

[Jakoben]

Esenlikler.

Şöyle bir örnek verelim: Mehmet ve mama. Birisinde m ince birisinde kalın. Şimdi bu iki m için de ayrı bir harfler mi kullanacağız? Bu gereksiz bir iş olur. Arap abecesinde kaf-kef ayrımı gerekli çünkü sesli harfleri çoğu zaman yazmıyorlar. Ama biz yazıyoruz a, e gibi.