Kapalı E damgası ve A-E ayrımı sorunu

[Oktay D.]

Biliyorsunuz ki A-E tamgalarının tek tamgayla karşılanması bazı yanlış okuma sorunlarına yol açmaktadır. Benim bir önerim var:

Ada ve Eda gibi kelimeleri ayırmak için kapalı e tamgası kullanılmalı ayrıca CFMPZJŞÇ tamgaları kalın-ince ayrımı olmadıkları için kapalı e tamgası kullanmak biz okurlara ve Göktürk yazı sistemini öğretmekte daha kolaylık sağlayacaktır. İlgili arkadaşların yorum ve önerilerini merak ediyorum bu ileti başlığı altında Göktürk yazı sisteminin sorunlarını bir nebze de olsa çözebiliriz diye düşünüyorum.

[Oktay D.]

Ben de böyle düşünüyorum bazen ancak yéterince üzerinde düşünmedim. Çünkü gérçekten kapalı e içeren sözcükleri açık olanlardan nasıl ayıracağımızı kestiremedim.

Örneğin éş "zevce, dost, partner", eş- "kazımak", aş- "geçmek, aşmak" sözcüklerini nasıl ayırt édeceğiz?

--
Dipçe. Başlığı uygun bölüme taşıdım.

[Gökbey]

Yabancı sözcükleriñ yazılışını doğru kılmak için kendi kurallarımızdan ödün vérmemiz doğru déğildir. Örneğin yad kişiler "üzüm" sözcüğünü "uzum" diye yazarlar. Peki, umurlarında mı?

[oğuzyabgu]

o zaman oposrof kullanmalıyız bir şekilde bu tamgayı belli etmeliyiz yeni tamgalar üretmek özgünlüğü bozabilir ama Kazak kardeşlerimiz nasıl ki kirilde K ve N tamgalarına çizgi ekleyip Q ve Nazal N elde ediyorsa bizde öyle yapmalıyız ayrıca yabancı kelimeleri bugünün mantığıyla yazmalıyız örneğin (a)vrupa yerine avrupa yazmalıyız

[oğuzyabgu]

A-E tamgasının simerik hali açık E olarak kullanılabilir

[Oktay D.]

Damgalara noktalama/çentikleme kullanmak eski metinlerde neredeyse hiç görülmez (yalñızca bir el yazmasında ş sesleri için s damgalarına nokta konulmuştur).

Soñuçta Arap, Latin, Yunan, Soğd, Moğol-Uygur harfleriniñ kökeni olan Fenike damgalarından başlayarak tüm türev harflerde çentikleme veya noktalama veya hareke eñ eski zamanlarda bile kullanılmışken bizde neredeyse hiç kullanılmıyor oluşu nedeniyle bu öñeriye pek sıcak bakamıyorum.

Öte yandan Yabancı sözcüklerde /e/ sesi yérine kapalı e damgası kullanılabilir, soñuçta onlardan /é/ sesi almış değiliz hiç. Örneğin metal, Meral, emrah (özünde emre ve eski olan amırak ile aynı sözcüktür), eşya, Ayşe, Şehriban, Şemsettin, Zehra, Zeki vb bir sürü sözcükte sanki é varmış gibi düşünülebilir çünkü öteki türlü bu sözcükler /a/ ile okunabilirler.

[oğuzyabgu]

Göktürk tamgalarının işlev kazanması için değişim-gelişim ve yenileşmeye ihtiyaçları vardı bunu şunla da örneklendirebiliriz klasik osmanlıca devrinde nefin 3 noktası gösterilmezken 19-20. yy larda gösterilmeye başladı önümüzde iki yol var ya Göktürk tamgaları bir uyarlama geçirecek ya da yabancı sözcüklerin çoğu etkinliğini kaybedecek böylelikle özgün Göktürk yazı sistemiyle Çağdaş Türkçe yazabiliriz onun dışında dildeki yabancı kelimeleri hesap edersek tamgalara yenilikler eklemeliyiz ihtiyaç yenilik getirir bunu unutmamalıyız

[Oktay D.]

Dérneğimiz zaten çağdaş uyarlanmış damgaları liselere, üniversitelere ve beñzer yérlere Milli Eğitim Bakanlığıyla da ortak projeler yaparak añlatan ve öğreten, yéterlik bélgesi (sertifika) véren bir dérnektir: (bkz: Türk Harfleriniñ Öyküsü).

[oğuzyabgu]

yenisey-talas-ırk bitig ve diğer el yazmalarındaki tamgalar sizce dahil edilmeli mi Göktürk yazı sistemine

[Oktay D.]

Kullanırken dahil édiyoruz.

Ben kendi kullanımımda örneğin sırasıyla söylersem: é, g-, d-, v- sesleri için Orkun'dakinden farklı olan Yenisey yazıtlarındaki é, k-, t-, b- damgalarını; f- ve ot için Irk Bétig'deki up/üp ve ot damgalarını; c-, -rd-, h sesleri için ise Yenisey'deki ç-, -rt- ve aK damgalarını kullanıyorum.