Dirik adı türetimlerimi paylaşayım dedim. Adları diriğin özelliğine, yaşamına, beslendiği yiyeceklere göre verdim. Kökenlemeleri tam olarak bilmediğim için olduğu kadarını yazdım

kırlangıç - gıç
kaplan - lan
kaplumbağa - bağa
atmaca - maca
tabışgan - gan : tavşan - an
eşyek - yek, ek : eşgek - gek
porsuk - suk, uk
balık - lık, ık
sinek - ek
bağırtlak - lak
yengeç - geç
balıkçıl - çıl
kokarca - arca

Burda dirik adı türetmede hangi eklerimiz var diye baktım

"lan" eki yırtıcı diriklere geliyor  kaplan, arslan
"bağa" eki kabuk ile kap bulunan diriklere geliyor  kurbağa, tosbağa
"cıl" eki beslendiği yiyeceğe gelerek dirik adı yapıyor  balıkçıl

Diğer eklerde ise bir genelleme bulamadım
Dirik adı Türkçe ise yanına aynı adı yazdım

A
Ağaçkakan - Ağaçkakan
Ahtapot - Sekizayak
Akbaba - Akbaba, Akata, Ölükyiyen,
Akrep - soklak
Arı - Arı
At - At
Atmaca - Atmaca
Ayı - Ayı

B
Balık - Balık
Balina - Büyükbalık, Suiricesi
Baykuş - Baykuş, Beykuş
Bıldırcın - Bıldırcın
Bizon - Baysığır, Beysığır, Kızılsığır
Böcek - Böcek
Bülbül - (Kızılgerdan)

D
Deve - Deve
Doğan - Doğan
Domuz - Domuz

F
Fare - Sıçan
Fil - İrice
Flamingo - Alturna
Fok - Denizköpeği

G
Gelincik - Gelincik
Geyik - Geyik

H
Hindi - Daztavuk, Dazlaktavuk
Horoz - Erkek tavuk

J
Jaguar - Isırlan

K
Kanguru - Zıplak, Zıpbağa
Kaplan - Kaplan
Karakulak - Karakulak
Karga - Karga
Karınca - Karınca
Kartal - Kartal
Katır - Katır
Kaz - Kaz
Keçi - Keçi
Kedi - Kedi, Pisi
Kırlangıç - Kırlangıç
Kokarca - Kokarca
Koyun - Koyun
Köpek - İt
Köpekbalığı - Köpekbalığı
Kuğu - Eğriboyun
Kunduz - Kunduz
Kurbağa - Kurbağa
Kurt - Kurt
Kuzgun - Kuzgun

L
Lama - Tükürgen
Leopar -  Pars
Leylek - Uzungaga

M
Manda - Manda
Maymun - Beçin
Mors - Denizaygırı

Ö
Öküz - Öküz
Ördek - Ördek
Örümcek - Örümcek

P
Panter - Karapars
Pars - Pars
Pelikan - Değişlek
Penguen - Denizkuşu
Porsuk - Porsuk

R
Rakun - Yıkalak

S
Salyangoz - sümüklüböcek
Samur - Sinerce, Sinlek, Sinlen
Sansar - Sansar
Serçe - Serçe
Sığır - Sığır
Sırtlan - Sırtlan
Sincap - Değin, Çekelez
Sungur - Sungur

T
Tavşan - Tavşan
Tavuk - Tavuk
Tembel Hayvan - Ağırca, Yavaşça, Yaprakçıl
Tilki - Tilki
Timsah - Alavan, Alaban

V
Vaşak - Karakulak

Z
Zebra - Çizgiliat
Zürafa - Uzunca, Uzunboyun

Y
Yarasa - Gececil
Yengeç - Yengeç
Yılan - Yılan

* Vaşak ve karakulak ayrı tür hayvanlar diye biliyorum.
* Fil için yangan ya da yağna şeklinde bir sözcüğün olduğu söylenirdi Eski Türkçe metinlerde.
* Balık Türkçe mi?
* Balina bir balık türü değil.
* Panter bir türe verilen genel ad. Kara panter onun kara renklisine verilen ad. Tüm panterler kara değildir.

gibi bazı soru ve eleştirilerim var.

-Akrep için kuyruksokan karşılığım var
-Fok için zaten Türkçe karşılık türetilmişti, bulmacalarda bile çıkar AYIBALIĞI.
-Penguen için buzulkuşu karşılığım var. Denizkuşu galiba TDK tarafınca martı için türetilmişti yanlış hatırlamıyorsam.
-Yengeç için TDK'da yangıç var.
-Zebra için türetilmiş karşılık basit kaçmış.

_________________
http://turkcesever58.blogcu.com
http://turkcegil.blogspot.com
http://turkcegil.forums-free.com

http://archive.is/h7AOj Gerçek yüzü hasımlarımın..

https://www.youtube.com/watch?v=v6M3xtO_9SY

Listede güzel öneriler bulunuyor. Örneğin "maymun" yerine beçin/biçin. Eski Türkçede de bulunan bu sözcük hâlâ Türkmence (bicin), Sarı Uygurca (piçin) gibi günümüz Türk dillerinde yaşamaya devam ediyor. Yalnızca bazı Hint-Avrupa dillerinde de benzer şekillerin bulunması biraz kafamı karıştırdı (örn. Litvanca bezdzione, Farsça buzina "maymun"). Türkçe sözcük alıntı mı yoksa söz konusu diller bu sözcüğü Türkçeden mi aldı, yoksa her iki dil ailesi de başka bir dilden mi aldı, emin değilim.

Kuğu sözcüğüne neden bir karşılık önerilmiş, anlamadım. Kuğu sözcüğü Türkçe kökenlidir ve Irk Bitig adlı Eski Türkçe yapıttan beri yazı dilinde kayıtlıdır. Çağdaş Türk dillerinin de neredeyse hepsinde bulunur (Türkmence guv, Özbekçe quw, Kazakça quw, Altayca qū vb.).

''Kuğu''yla birlikte salyangoz, samur ve yarasa da Öztürkçedir; ayrıca balık da. Bu arada ''daztavuk'' gibi taplanası öneriler de var.

Baştan sona doğru yanıtlara cevap vereceğim

İlk başta evet vaşakla karakulak aynı direklerdir.  Vaşağa kendi karşılığım yerine halk arasındakini yazdım herkes bilmeyebilir diye. Fil içinde evet fil balık olmayabilir ama deniz atı, deniz ineği gibi türkçe dirik adları da var. Bu dirikler at veya inekle aynı soydan mı geliyorlar? Sadece benzerlik kurmuşlar öyle bu adları vermişler bende bu yoldan ad verdim.
Penguen için benim önerim denizkuşuydu. Buzulkuşu usuma daha çok yattı buzulkuşu daha iyi bir türetim olmuş.  Zebra için evet başka düzgün karşılık bulamadığım için tek usuma geleni yazdım. Öneri öneridir sonuçta
Engin başta sağolasın. Kuğu gözümden kaçmış olmalı bu çevirilleri uykuma yakın yaptığım için hepsini us gidip geliyor bazen
Dediğim gibi geç yaptığım için gözümden kaçmış olabilir. Salyangoz yerine sümüklüböcek daha güzel geldiği için onu yazmış olabilirim ya da başka adları olduğunu belirtmek için...
Sonunda bitti

Bu arada köpek de Türkçe kökenlidir. Azerbaycancası Köpek, Türkmencesi de Köpek.

dediğim gibi Türkçe başka bir karşılığı varsa - sözcük Türkçe olsa bile - yer verdim

Güzel öneriler ve diriltimler. Başlığı görünce usuma geldi, Moğolcada +gAnA = Türkçede +gAn eki vardır bir de, hayvan adları yapar. Meselâ Eski Türkçe kösürgen "köstebek" örneğindeki gibi. Bu sözcük şuradan gelir < közsür "gözsüz, kör" + hayvan adları yapma eki +gen (dikkat! Adlara geliyor. Eylemlere gelen -gAn ile karıştırılmamalı). Köstebek de közsüz tebek'den gelir. Közsüz "kör" + tebek nedir bilmiyoruz. Belki sincap ya da benzeri hayvanların genel adıdır (?) Belki Ana Türkçede kemirgen demekti (?)

Meselâ Moğolca kayragana "martı" demektir < kayra "sevgi 2) aşk" sözcüğünden türemiş. Birebir Türkçeye uyarlarsak sevi "aşk" ya > sevigen de "martı" olur Bu sözcük pekçok soyadında karşımıza çıkıyor belki de öz Türkçe martı demektir kim bilir

Oktopod (sekiz-ayak) sözcüğüne birebir çeviriden ziyade *sekizkol desek hem söylenişi daha kolay olur hem de ilgili hayvanıñ bu uzantıları kola daha çok benzemekte.

Akbaba zaten Türkçedir. Moğolca'ya Ana Türkçeden alınmış tarbalci'yi günümüz Türkçesine uyarlarsak *dazbaş olur, bu da kullanılabilir.

Akrep'in Eski Türkçesi çayan'dır. Günümüzdeki çıyan da aynı kelimedir. Akrep'e halk ağızlarında karaçıyan denir.

Flamingo da halk yırlarında geçen allı turna'dır. Evet, meşhur allı turna bildiğimiz flamingo Kısaca *alturna denebilir.

Fok'un Türkçesi pek bilinmese de ayı balığı'dır.

Hindi için de dazbaş düşünülebilir (?)

Horoz'uñ Türkçesi öteç'tir ki horoz da öten demek.

Jaguar Tupice'den gelir. Yaguara "yırtıcı" demektir. "Ormanıñ hayaleti" anlamına geldiği de iddia edilir. *Karapars ya da *karatuña da denebilir mi bilmem (?) (Tuña < Tunga diye bildiğimiz Bâbür'üñ Türkçesidir, bir tür kaplandır).

Kanguru Aborjin dilinde "anlamıyorum" demektir, hikâyesi ilginç. Bu hayvanın özgün bir adı vardır o dilde. Tavşan esinlenmesiyle *tavgan denebilir belki (?) < *tavıngan < *tavın- < *tabın- "hareket etmek, davınmak/devinmek"

Lama için tükürgen de uygun. Ancak lamaların develerle akraba olduğunu düşünürsek belki başka bir türetim de düşünülebilir (?) Bir de aynı oğuştan (aile, familya) Alpacalar (alpaka) var. Bunlara da gerekliyse birer karşılık uydururuz

Leylek yansıma sestir lak lak. Bu bağlamda Türkçe de sayılabilir. İlle bir karşılık olsun deniyorsa benim ezelden beri usumda olan *akturna var, bilmem tutar mı?

Manda'nıñ Türkçesi sığır'dır. Su Sığırı da denebilir.

Maymun Yunanca "taklitçi" demektir. Eski Türkçede geçen beçin'in Türkçe kökenli olmama olasılığı vardır. Belki biçin "form, sûret" (insan suretine benzeyen hayvan) anlamındaysa Türkçe de olabilir (?) => biçim (TS <1400 biçin suret)

Mors Saamiceden geliyor. Tutar mı bilmem ama *çataldiş denebilir.

Pelikan için *çömçegaga (kepçegaga) denebilir. Olmadı leydigaga deriz 

Penguen Velşçedir tam Türkçesi akbaş'tır.

Rakun Algonkince. Belki tebek diyerek köstebek'teki ikinci sözcüğü diriltebiliriz (?)

Salyangoz < Yunanca tükürüklü demek. Türkçesi sümüklüböcek.

Samur'uñ Eski Türkçesi kiş'tir.

Sansar için yañılmıyorsam Türkçe as karşılığı var. Belki başka bir hayvan da olabilir.

Serçe'niñ Türkçesi çıpçık'tır.

Sincap'ıñ Türkçede birçok karşılığı vardır teyin, çekelez, gelinatı

Timsah'ıñ Eski Türkçede geçen karşılığı olan alaban/alavan Türkçe olmayabilir.

Vaşak Türkçe'dir. Üşek'ten gelir.

Aslında -tebek ektir. -te eylem yapan ektir, -bek de bana göre aslında -mek'tir ve m>b dönüşümü olmuştur. Böylece bir ad oluşmuştur. -te ekine birçok örnek vardır; saydam, aldan/t-mak, öndemek, gözdemek, izdemek, kıpırdamak, ışıldamak, ündemek , sazdamak, sesdemek, bağardak...


çıvmak -ar
(nsz), halk ağzında

1 .    Atlamak, sıçramak, zıplamak.
2 .    Cıvmak.

kanguru için burdan bir sözcük türetibiliriz. Çıvan, çıvgan olabilir.

_________________
http://turkcesever58.blogcu.com
http://turkcegil.blogspot.com
http://turkcegil.forums-free.com

http://archive.is/h7AOj Gerçek yüzü hasımlarımın..

https://www.youtube.com/watch?v=v6M3xtO_9SY

Gülensoy da buna beñzer bir görüşü savlıyordu yañlış añımsamıyorsam.

Bülbül => sanduvaç  DLT

Esen;
Derleme sözlüklerde hindi için'' ibi'' karşılığı var bir gözatarsanız sevinirim

''İbik'' ile bir bağlantısı olabilir diyeceğim ama hayvanın bir organıyla adlandırılması ilginç tabii.
Ya da:

ibi   
2. Kaz gütme ünlemi.

Türkiye Türkçesi Ağızları Sözlüğü

''Pisipisi''deki durum sözkonusu olabilir.